логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


Протопрезвитер Михаил Кардамакис
Современите движења и духовноста

✣✤✣

 Неопходно е, макар и делумно, да се осврнеме на одредени движења кои создаваат нови проблеми и погрешна насоченост на човековите мисли и на иднината на човештвото. Станува збор за тенденциите, кои на одреден начин ја принудуваат човечката слобода, ја зголемуваат човечката трагедија и ја понижуваат човечката единственост. Токму поради оваа причина, тие претставуваат предизвик и призив за православната духовност, која е повикана да делува совесно и да преземе историска одговорност и активност, решително и креативно да содејствува во квалитативното пресоздавање на историскиот живот на човекот.

Во наше време постои тенденција проблемите на човекот да се набљудуваат психолошки, значи делумно и поединечно. Тоа бара проблемите да се решаваат со обраќање кон психоанализата и психијатријата, кои нудат индивидуална терапија и надминување на индивидуалната криза. Христијанската православна духовност, повикана е да сведочи дека вистинските  проблеми на човекот се духовни, т. е. соборни и лични, проблеми на меѓусебните односи и соборната одговорност. Таа е повикана решението да го побара во враќањето кон духовните димензии на постоењето, во соборноста и заедничарењето на човекот, со еден збор, во љубовта, во која личноста и духовноста наоѓаат целосна своја смисла. Во суштина станува збор за враќањето на човекот кон метафизичките и метапсихичките димензии, кон битијното и есхатолошкото искуство на христијанинот, кое претпоставува едно решително дело: ослободување од безизлезот на секој вид психологизам и надминување на индивидуализмот, кризата и разочарувањето. Зашто, денеска сè, а особено културата, натежнува кон индивидуализам и кон индивидуалистичка дезорганизација на животот. Најдлабоката и најголемата криза на човекот е неговиот пад од личност до индивидуа, неговата немоќ да се надмине себеси, што може да се согледа само преку личниот однос. Зашто, личноста, благодарение на својата слобода (иконата Божја), ја има особината на отвореност, на љубов кон другиот, а пред сè, кон Бога и Го познава во љубовта.
Во наше време се инсистира дека главните човечки проблеми се социјални, значи проблеми кои се однесуваат на хоризонталните или субординационите односи меѓу луѓето. Христијанската православна духовност проповеда дека не постои проблем кој нема духовна причина и решение, толкување и одговор. Сите проблеми се проблеми на човечката природа која ја изгубила својата духовност, која не ја победила својата шизофренија, или не стекнала својата внатрешна содржина. Ако инсистираме на нагласување на духовноста кај човекот, на нејзино повторно воспоставување и полнота на нејзината содржина, тоа го правиме не за да се откажеме од секаква друга активност, туку затоа што не постои активност без внатрешен двигател. И затоа треба да постои тесно, органско единство на духовноста и пророштвото, на духовниот живот и делувањето, на внатрешниот живот и надворешниот свет. Должни сме да дадеме искрено и делотворно сведочење, кое ќе ја преобразува заедницата и кое ќе се исполни на планот на општествениот живот, или, пак, да ја откриеме внатрешната рамнина и духовната длабочина на општествените проблеми. Правилно се истакнува дека наспроти сегашното општество со сериозни проблеми во својата основа и развој, „треба да се изнајде едно ефикасно „анти-општество“, заедница, во која уште сега ќе дејствуваат силите на идниот век. Меѓутоа, во центарот на ова барање е неопходноста да создадеме свети огништа на несогласување со општеството, што претпоставува понирање во размерите на духовноста и враќање кон совршеноста и светоста. Зашто ние сме луѓе на заедницата и за заедницата постоиме, тогаш кога сме луѓе на духовен живот и целосност“.

 Тенденција на нашето време е и тоа човечките или општествените проблеми да се ограничат само на економски, и така човекот да се трансформира во економски фактор, во производен фактор, фактор на добивка и потрошувачка, па сè да се толкува исклучиво според рационалистички или економски критериуми. Тоа е тенденција човекот да се мери според процентот на зголемување на приходот по број на жители, според порастот на животниот стандард, и како единствена цел на политиката, да се смета прогресот на економијата и успехот на петгодишните програми за економски и индустриски развој. Оваа едностраност се поистоветува со закопувањето на вистинските човекови проблеми, со оглед на тоа дека неговиот глад е поставен над искушението со лебот и неговата татковина на слободата - над секое економско чудо. Набљудувајќи ја човековата криза преку критериумите на современиот економски безизлез, тврдиме дека човекот постепено ги исцрпува своите резерви (секако не само економските), што создава голем страв за неговата иднина и култура. Христијанската православна духовност доаѓа да ја разреши оваа конфузијата околу човекот, да ги покаже длабоките размери на личниот живот и човекот повторно да го соочи со примарните проблеми. Така, му помага да ја надмине скотската среќа и мртвилото на животот, ослободувајќи го од насилството и тиранијата на исклучиво економската организација на животот, која е подобна за инсектите, но не и за човекот. Таа го поддржува во напорите да ја надмине неограничената експлоатација и да се подготви за новото време, кое несомнено доаѓа.

 Не можеме, а да не го спомнеме ширењето на културата, со која се обидуваат да го збогатат квалитетот на денешниот егоистички и безбожен живот. Притоа мислиме на силната тенденција која го изразува хоризонталниот и едностран развој и надградбата на човечките потреби и достигнувања. Станува збор за настојувањето да се обнови културата и хуманизмот, кои во суштина се лишени од корен и иднина и ограничени на привремено истакнување на човечката автономија која има политички карактер. Се работи за анонимната „духовна“ глаголивост, којашто не се вреднува со подвигот и надминувањето на духовната отуѓеност кај човекот од нашето доба. Од оваа причина, денешниот човек останува незаштитен пред заканата на толкавото отуѓување, незадоволен, со оглед на тоа дека не наоѓа одговор на своето битијно прашање, т. е. прашањето за смислата на животот. Останува безнадежно сам, немоќен во својот затворен свет, незаштитен од секаков вид на култура и од хуманизмот кој го изигрува, од животот како театар „во културата опиена од ефикасност, блокирана од ѕидот на рационализмот, во која воспоставената рамнотежа одново се нарушува со немирот на анархичните притисоци“. Пророчки е ставот, дека таканаречената култура, „многу рано станува хуманистичка, наместо да биде метафизичка, станува сè повеќе психолошка, наместо да е духовна. Хуманизмот, како начин или организација на човечкиот живот, потценува секаков вид на духовност и занимавање со метафизичкото. Така се запоставени суштинските проблеми на човекот; тој е немоќен пред нив, запоставени се неговите лични потреби; светот стана знак на галопирачкиот пад, без смисла и иднина, стана беда и смрт на човекот и човештвото“.

 

Извор: Бигорски манастир

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Духовност

Јуни 13, 2025
SV.JOVAN.Kronshtatski

Акатист кон Светиот и праведен отец Св.Јован Кронштадски Чудотворец

Љубављу својом озари нас, грешне и немоћне, удостој нас да принесемо плодове покајања, и да се неосуђено причешћујемо Светим тајнама Христовим. Силом својом веру у нама оснажи, у молитви нас подржи, немоћи и болести исцели, од искушења и непријатеља видљивих…
Октомври 20, 2024
TviTER281

Монашки и свештенички семинар во митрополијата на Киншаса (06.09.2024 21:29)

Со Божја благодат и благослов на Неговата Светост Папата и Патријарх Александриски и на цела Африка г. Теодор II, во Митрополијата на Киншаса, во Конго, се одржаа семинари за монасите и свештениците.

Света Троица во Стариот Завет

Јун 30, 2024 Полезно и Потребно 1505
Avraamovo.GOSTOLJUBIE
„Секоја енергија која од Бога се простира на творевината и се именува со многу имиња, од…

За нафората

Јун 25, 2024 Полезно и Потребно 1745
HRISTOS.nafora
Нафората е осветен леб,кој бил принесен на жртвеникот и чија средина е извадена и…

Проскомидија

TVIT602
·Што е Проскомидија? Еретиците немаат Проскомидија. Проскомидијата е уводниот дел на…

Јован Дебарски Архиепископ Охридски (30 август/12 септември)

Сеп 13, 2021 Житија 3920
Овој свет и богоносен отец наш Јован Дебранин, Архиепископ Охридски и прв ктитор на…

Беседи

Архиепископ Антинојски Пантелејмон: За љубовта

Архиепископ Антинојски Пантелејмон: За љубовта

 Ако на пример, ние не ги надминеме границите на секојдневнието, ако не ги надминеме своите слабости, тогаш на кој начин нашата христијанска љубов се разликува од другите? Ако ги љубиме...

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Во оваа нова состојба се чини дека смртта и болката имаат позитивно значење, како другата кожна облека со која Бог ги облекол Адам и Ева кога го напуштиле рајот за...

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

  Луѓето тежнеат кон правење идоли. Идол е сѐ она што човекот го става на прво место во своето срце, наместо Бог и наместо духовното растење во Бог. Луѓето сакаат...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

 Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Се случија две средби помеѓу слепородениот и Христос: првата додека уште беше слеп; и втората, откако прогледа и откако Го оправда Христос пред фарисеите. И фарисеите двапати се сретнаа со...

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

       Така, како што веќе напишав: ниту почетокот, ниту крајот на начинот на служењето на Светата Литургија се и ќе бидат исти со денешниот – ниту некој Собор ја прогласил за...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Eвангелската приказна за исцелувањето на болниот човек кој поголемиот дел од својот живот беспомошно лежел покрај бањата која ја опишал светиот апостол и евангелист Јован е пример на чисто милосрдие...

« »

Најново од духовност

Православен календар

 

02/07/2025 - среда

Петровденски пости (строг пост)

+Светиот апостол Јуда; Преподобен Паисиј Велики; Светиот маченик Зосим; Преподобен Јован Отшелник; Свети Јован Шангајски;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на св. Христов апостол Јуда 2 јули/19 јуни  2025

Тропар на св. Христов апостол Јуда 2 јули/19 јуни 2025

Како Христов сродник познавајки те о Јудо,и како храбар маченик свештено те восфалуваме,ти прелеста ја порази и верата ја сочува,денес...

Тропар на св. Христова маченица Акилина  26 јуни/13 јуни  2025

Тропар на св. Христова маченица Акилина 26 јуни/13 јуни 2025

Избран саду на Божјата благодат,Акилино света девственичке,радост на ангелите, посрамување на демоните,моли се, о, ти јагне Божјо,за оние кои Неговата...

Тропар на светиот  Христов подвижник Онуфриј Велики  25 јуни/ 12 јуни  2025

Тропар на светиот Христов подвижник Онуфриј Велики 25 јуни/ 12 јуни 2025

Блажен си ти о велики Онуфрие,кого Бог во борба го поведе,да покаже и посведочи дека телото може да се победи,стариот...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная