СОВЕТИ ЗА ОНИЕ , КОИ СЕ ПОДГОТВУВААТ ЗА ИСПОВЕД
Во Светото Писмо е кажано:
„Синко мој, ако сакаш да Му служиш на Господа, приготви ја душата своја за искушение. Управи го твоето срце и биди цврст: не збунувај се кога ќе бидеш посетен од Бога.
Прилепи се до Него и не отстапувај, за да бидеш прославен во последниот ден“ (Сир. 2: 1-3).
Штом се одлучиш да постиш, да се каеш и да ги исповедаш своите гревови, веднаш ќе се појават мноштво внатрешни и надворешни пречки. Непријателите на човечкиот род, откако ќе дознаат за твојата намера, на секој начин ќе те вознемируваат со разни неприлики и сомнежи, со помисли и стравови. Но, сето тоа ќе исчезне штом ќе покажеш дека имаш цврсти намери.
Човекот треба да се исповеда што е можно почесто, а паузите меѓу исповедите треба да бидат исполнети со духовна борба и подвизи, кои ќе нè зацврстат во подготовките за наредната исповед.
Значи, честото исповедање на гревовите ќе те чува, поддржува и охрабрува во твојот духовен живот. Божјата благодат која делува во светите Тајни Покајание и Причест прави човекот да почне да ги чувствува своите гревови и слабости, да не се впушта лесно во гревот и да се зацврстува во вистините на верата, а Црквата и целиот нејзин поредок ќе му постанат помили и поблиски до срцето.
Иако е пожелно секој човек да има свој духовник, тоа воопшто не е задолжителен услов за вистинско покајание. За човекот кој навистина страда заради својот грев, нема разлика кај кого се исповеда.
Најважно е што побргу да се покае и да добие разрешение. Покајанието мора да биде потполно слободно, без никакви присили.
Исповедта не е разговор за своите недостатоци и сомнежи и не е едноставно запознавање на духовникот со себе.
Исповедта е света Тајна, а не само „религиски обичај“.
Таа е огнено покајание на срцето,
желба за очистување која се раѓа од чувството на светиња; исповедта и покајанието се второ крштение, па според тоа, во покајанието умираме за гревот и воскреснуваме за светост.
Покајанието е прв степен кон осветувањето.
Најпрво, оној кој се подготвува за исповед треба да го испита своето срце. За тоа е потребно човекот да се подготвува неколку дена – да пости, да чита духовна литература, поинтензивно да се моли, да чита совети и поуки за светата Тајна Покајание, да се потсети на своите гревови и да ги запише.
Обично, луѓето кои немаат искуство во духовниот живот не ги гледаат ни мноштвото на своите гревови, ниту, пак, нивната одвратност.
Велат: „ништо посебно немам направено“,
„имам само ситни гревови како и сите други“,
„немам убиено“ – обично така почнуваат сите што пристапуваат кон исповед.
А самољубието, нетрпеливоста, бесчувствителноста,
човекоугодието, слабоста на верата,
недостатокот на љубов кон ближните, малодушноста и духовната мрзливост?
Зарем сите тие не се тешки гревови?
Зарем нашата вера секогаш е активна и огнена?
Дали секој човек го љубиме како брат во Христа?
Дали достигнавме кротост, негневливост, смирение?
Со што да ја објасниме нашата бесчувствителност на исповедта, ако не со скаменетост и мртвило на душата и срцето?
Зошто светите Отци, кои ни ги оставиле покајните молитви, себе се сметале за најголеми грешници, а ние сме убедени дека кај нас сè е во ред?
Колку посилно Христовата светлина го осветлува и грее нашето срце, толку повеќе човекот ги чувствува сите недостатоци, чиреви и рани во душата. И обратно: луѓето кои се заробени во гревовниот мрак ништо не гледаат во своето срце, па и ако видат не се плашат, зашто немаат со што да споредат, зашто Христос за нив е покриен од завесата на сопствените гревови.
Во обидот да ја сфати моралната состојба на својата душа, човекот треба да се потруди да направи разлика меѓу основните и секундарните гревови, меѓу симптомите и длабоките причини.
На пример, ние забележуваме, а тоа е многу важно, расеаност во молитвата, невнимание за време на богослужбите, отсуство на интерес за слушање и читање на Светото Писмо…
и веднаш да се запрашаме:
дали овие гревови не произлегуваат од маловерноста или слабата љубов кон Бога?
Треба во себе да ја забележиме своеволноста, непослушноста, самооправдувањето, нетрпеливоста, тврдокорноста и тврдоглавоста, но многу поважно е човекот да ја открие и сфати нивната врска со себељубието и гордоста.
Ако во себе забележиме желба секогаш да бидеме во друштво со луѓето, ако манифестираме празно говорење,
наклонетост кон потсмевање и оговарање,
ако премногу се грижиме за својот надворешен изглед и облеката, тогаш грижливо треба и да ги испитаме тие страсти, зашто нашата суета и гордост најчесто така се покажуваат.
Ако претерано во своето срце ги прифаќаме животните неуспеси, ако неутешно патиме за покојните, тогаш да се запрашаме дали во длабочината на тие искрени чувства не се крие неверувањето во добрата Божја Промисла?
Постои уште едно средство кое може да ни помогне во спознавањето на нашите гревови. Пред исповедта треба да се потсетиме за што обично нè обвинуваат луѓето кои живеат со нас, нашите ближни.
А честопати нивните прекори и напади се оправдани. Пред исповедта треба да побараме прошка од сите пред кои се чувствуваме виновни, за да можеме кон светата Тајна да пристапиме со мирна совест.
За време на таквото испитување срцето на човекот треба да внимава да не падне во претерана сомнеж и ситничарско пазење кон секое движење на срцето.
Ако тргнеме кон тој пат можеме да го загубиме чувството за важно и неважно и да се заплеткаме во ситници. Во такви случаи привремено треба да го оставиме испитувањето на својата душа и со молитва и добри дела да ја просветлиме својата душа.
Подготовката за исповед не се состои во тоа човекот што подетално да се потсети на гревот, па дури и да го запише, туку во достигнување на состојба на среденост, серизоност и молитва, во која нашите гревови ќе постанат јасно видливи како во светлина. Оној, кој пристапува кон светата Тајна Исповед кај духовникот не треба да донесе список на гревови, туку чувство на покајание; не детално прераскажување на својот грешен живот, туку смирено срце.
Да ги знаеме своите гревови сè уште не значи дека сме се покајале за нив. Навистина, Господ ја прима искрената и чесна исповед, дури и ако таа не е пропратена со силно чувство на покајание, но само ако и тој грев – камената бесчувстителност, ја исповедаме храбро и отворено и без никакво лицемерие.
Сепак, смирението на срцето, жалта за сопствените гревови е она најважното кое можеме и треба да го донесеме на исповедта.
Но, што да правиме ако нашето срце, кое е исушено од грев, не се поросува со живоносните води од солзите?
Што доколку „духовната немоќ и телесната слабост“ се толку големи, па да не сме во состојба искрено да се покаеме?
Сепак, тоа не е причина исповедта да се одложува во очекување на чувство на покајание. Бог може да го допре нашето срце и во текот на самата исповед, зашто самата исповед, самото гласно изговарање на своите гревови може да го омекни нашето срце, да го изостри духовниот вид и да го продлабочи чувството за покајание.
За надминување на нашата духовна тромост служат молитвените подготовки за исповед, а најмногу постот. Исцрпувајќи го сопственото тело, постот го нарушува нашето телесно спокојство и душевниот мир, кои се погубителни за нашиот духовен живот.
Сепак, постот сам по себе е само подготовка и го трасира теренот на нашето срце, кое потоа може да ја впие молитвата, Божјото Слово, житијата на светителите и делата на светите Отци, а сето тоа ќе биде пропратено со засилена борба со својата гревовна природа, што, пак, ќе нè поттикне активно да им правиме добро на ближните.
Нашата бесчувствителност на исповедта најчесто има корен во недостатокот на страв Божји во нас. Токму кон тоа треба да ги насочиме сите наши сили.
Заради тоа премногу корисно е читањето и размислувањето за смртта, за Праведниот Суд, за несреќната состојба на грешниците во пеколот, за минливоста на животот и за бесконечната величина на вечноста.
На исповедта не треба да се очекуваат прашања. Човекот треба сам да вложи напори, зашто исповедта е подвиг и самопринуда.
Треба да се говори точно, не скривајќи ја гнасотијата на гревот со општи фрази.
Прилично е тешко, но на исповедта е неопходно да се избегне соблазната на самооправдување, да се избегнат обидите во објаснување на „олеснителните околности“,
да се избегне обвинувањето дека другите нè навеле на грев.
Понекогаш луѓето се правдаат со слабото памтење, кое наводно, претставува препрека за човекот да се сети на сите гревови.
И навистина, честопати се случува лесно и брзо да ги заборавиме своите гревови. Но, дали тоа се случува само поради заборавеноста? На пример, има случаи кога честопати нашето самољубие е повредено, или спротивно на тоа, случаи кои ѝ угодуваат на нашата суета: успехот, добрите дела, пофалбите, благодарностите – на сето тоа се сеќаваме долги години.
Сето она што за време на овој живот ни остава убав впечаток долго и јасно го памтиме. Тогаш, зарем не ги забораваме ли своите гревови само заради тоа што не им придаваме сериозно значење?
Некои луѓе се плашат и како да не веруваат дека гревовите можат да им бидат простени и тој страв понекогаш прима форма на болест.
Чувството на страв се темели на недостатокот на вера, надеж и љубов кон милосрдниот Господ, или, пак, на честото повторување на гревот. Обиди се да не грешиш и тогаш, со Божја помош, ќе се намалат и грижите за тоа дека Господ нема да ти прости.
Не осмелувај се да помислиш дека твоите гревови се толку многу големи, па за нив да нема смисла да се каеш. Кој го прима нашето покајание?
Кој ги исцелува нашите гревовни рани?
Семожниот Бог! Семожниот Лекар! И како таков, Он ги простува и најтешките можни гревови.
Има таканаречени неисповедани гревови со кои многумина живеат долги години, а можеби и целиот свој живот. Цело време тие имаат желба да ги откријат гревовите на духовникот, но имаат голем срам да говорат за нив и така минува година за година.
Меѓутоа, тие постојано ја измачуваат душата и ѝ подготвуваат вечна осуда. Колку многу треба да се плашиме од непокајаните и неисповедани гревови!
Нашиот живот е, како што вели апостол Јаков, „пара, која се појавува за кратко време, па исчезнува“ (Јак. 4: 14),
денес сме живи, а утре ни се подготвува крајот.
А таму каде ќе ги сокреме своите гревови? Треба да се срамиме од гревовите, а не од покајанието. Покајанието е победа над самиот себе. Тоа е победнички трофеј поради кој оној, кој се исповедал, е удостоен за секоја почит и чест.
Знак на вистинско покајание е чувството на леснотија, чистота и неискажлива радост, кога гревот на човекот ќе му изгледа онолку тежок и неможен, како што пред тоа била радоста.
Покајанието нема да биде целосно доколку човекот, каејќи се одвнатре, нема да донесе цврста одлука дека повеќе нема да го повторува истиот грев.
Но, ти ќе речеш:
„Како можам да ветам дека нема да го повторам гревот?
Зар не е исправно да се мисли дека поради нашата немоќ истиот ќе се повтори?
Зашто, и врз основа на искуството секој знае дека по извесно време човекот ќе почне да им се враќа на истите гревови, и дека од година во година не се гледа подобрување?“.
Всушност, не е така!
Нема случаи кога искрено се каеме, па светата Причест во нас да не предизвика благи промени.
И тешко може човекот сам да суди за својата состојба. Сè поголемите барања кон самиот себе, строгоста и изострениот духовен вид честопати создаваат впечаток дека гревови има сè повеќе и дека нивното дејство се појачува.
Верникот почнува да мисли дека станал уште погрешен и дека болестите се посилни. Всушност, многу нешта се подобриле, многу зло е отфрлено, но на неговото место се појавило она, кое порано не било забележливо и борбата мора да продолжи со ист ритам.
Господ, според Својата посебна Промисла, ги затвора нашите очи за нашите успеси, за да нè сочува од суетата и гордоста. И обратно: за да не паднеме во очајание и да не влеземе во нерамноправно борба со гревот, Господ не ни допушта одеднаш да ја видиме сликата на својот гревовен пад, која е крајно ужасна, туку, според мерата на нашиот духовен раст, ни ги отвора очите.
Честопати гревот долго останува во човекот, но честата исповед, причестувањето со светите Тајни го поткопува и суши неговиот корен. Па зарем и самата борба против гревот и страдањето заради него само по себе не претставува напредок?
„Не плаши се, дури и ако паѓаш секој ден и се отстрануваш од Божјите патеки; стој храбро и ангелот-чувар ќе го почитува твоето трпение“ – говори свети Јован Лествичник.
Па, дури и ако го нема ова чувство на олеснување и преродба, треба да се има сила за враќање кон исповедта. Својата душа во целост треба да се исчисти од нечистотијата и храбро треба да се исфрлат сите гадотии, без прикривања, без украсувања, та душата да постане очистена од нечистотии. Оној, кој тежнее кон тоа, секогаш ќе успее!
Никогаш не смееме успесите да си ги припишуваме како свои, да се надеваме на својата моќ и позиција, да сметаме на своите можности. Така можеме само да го загубиме она што сме го стекнале.
„Да, Господи, Цару, дај ми да ги согледам своите гревови…“ (Од великопосната молитва на свети Ефрем Сирин);
„Господи, дај ми мисла за исповедање на моите гревови“ (Од 7-та молитва на свети Јован Златоуст пред спиење);
„Расеаниот мој ум, собери го, Господи, и моето смрзанто срце очисти го, дај ми покајание како Петровото, воздишки – како митарот, и солзи – како блудницата“. Амин!
Извор: http://blagovesti.wordpress.com/.../soveti-kon-onie-koi.../