ИНТЕРВЈУ - ИНТЕРВЈУ - АКАДЕМИК БЛАЖЕ РИСТОВСКИ
Македонската Енциклопедија нема да ја уредуваат политичари, туку академци, научници
Нема ни збор за повлекување и коригирање на македонската Енциклопедија. Па зарем верувате дека еден ваков научен труд смее и може да се повлече бидејќи тоа го бараат албанските политички партии. Каква би била таа Академија кога би се подведувала на мислењата и желбите на политичарите и политичките партии? Имавме концепт за ваков потфат и го реализиравме со целокупната научна ефектива, но без консултација на политичарите и политичките партии, вели во интервју за белградскиот дневен весник "Политика" академик Блаже Ристовски, главен уредник на македонската Енциклопедија
Каков е крајниот заклучок на уредништвото и главната редакција на македонската Енциклопедија и Академијата после критиките на дел од албански политичари во Македонија?
- На седницата на Одборот на главната Редакција го разгледувавме ова прашање од сите страни и заклучивме дека Редакцијата не треба да се впушта во разговор со политичките струи, а уште помалку да расправаме за условите кои тие ги поставуваат. Морам да ви кажам дека не сме моќни да ги игнорираме притисоците на моќните сили кои се уште траат и се потпираат на силата на албанските партии. Заклучивме дека треба да се земат предвид забелешките кои се однесуваат на формулацијата на некои изрази во некои одредници во Енциклопедијата, но нема ни збор за повлекување на Енцкилопедијата.
Како го коментирате притисокот на Британската амбасада и писмото со кое таа бара бришење на дел од одредницата која се однесува на вмешаност на нивните офицери во обучување на припадници на албанските паравоени единици во 2001 година?
- Ние во принцип не можеме да прифатиме такви надворешни интервенции особено доколку се однесуваат на вакво капитално дело на нашата научна ефектива и Академија. Но, доколку ни се укаже на некоја непрецизност, нејаснотија ние сме должни да размислиме и да постапиме адекванто.
Дали во новото издание ќе бидат изоставени спорните одредници, попрецизно оние чија содржина ја оспоруваат Албанците, Американците и Британците?
- Изоставување нема да има, но некои искази ќе бидат прецизирани. Јас не сум воен експерт. Авторот на текстот кој го оспоруваат странците е универзитетскиот професор Светомир Шкариќ, експерт во областа на правото. Една или две реченици ќе бидат прецизирани, а одредницата за која станува збор останува.
По малку неверојатно звучат тврдењата дека во пишувањето на вакво капитално дело не учествувале албански научници, академици, а наводно бидејќи не биле повикани?
- Тоа не е сосема точно. Ние имаме правилници според кои се раководевме во работата. Во нив е нагласено дека членовите на главната Редакција можат да бидат само членови на Академијата, па така во зависност од областа ангажиравме академици, по еден од секоја од петте одделенија. Во времето на формирање на главната Редакција во Академијата немавме ниту еден член Албанец. Секако, одлучивме во пошироката Редакција да вклучиме и претставници од другите етнички заедници. Колегата Луан Старова беше вклучен, но даде оставка со образложение дека ќе се занимава со пишување на книга. Потоа, на соработка во главната Редакција го повикавме професор Абази, кој во меѓувреме, стана академик, но и тој одби таков ангажман, со образложение дека има обврски на Штуловиот универзитет во Тетово, на кој е ректор и дека има обврски кон други проекти. Не е вистина дека Албанци не беа вклучени во главната Редакција, како и во пишувањето на Енциклопедијата. Ние во пошироката Редакција, како редактори вклучивме релевантни автори. Меѓу редакторите се историчар проф. д-р Шукри Рахими, кој сега под притисок јавно се огради, универзитетскиот професор Агим Пољоска, проф. и поранешен декан на Педагошкиот факултет, д-р Сефедин Сулејмани. Редактор беше и универзитетскиот професор во пензија, Турчин д-р Ариф Аго.
Дали сите тие ќе бидат повикани и вклучени во условно кажано корекцијата на Енциклопедијата?
- Секако, доколку се согласат, но без претходни условувања. Ние ќе прифатиме секакво дополнување, нови текстови, доколку тие бидат засновани на научни, релевантни факти, и доколку не бидат плод на политичките потреби.
Како ја коментирате реакцијата и критиките на академиците Македонци на сметка на концепцијата и содржината на Енциклопедијата?
- Колку што ми е мене познато само двајца академици излегоа во јавност - Милан Ѓурчинов и Иван Катарџиев. Нивните ставови се поинакви, но тоа е нивно мислење и на тоа имаат право. А сите членови на МАНУ беа повикани да имаат увид во пробното издание и да дадат свои забелешки. Се што добивме (забелешки, предлози и сугестии) ги прифативме.
Каде е коренот на оваа медиумска хајка на која е изложената Енциклопедијата и посебно Вие како нејзин главен уредник?
- Во основата на таа хајка се наоѓа политиката, поврзаноста на медиумите со политичките партии од власта и опозицијата. Јас лично не припаѓам на ниту една политичка партија и ирилевантен сум во однос на политичките мислења за научните проблеми. Се разбира, тие имаат право на реакција, но апсурдно е тоа што најгласни критичари се оние кои не ја виделе, а камо ли прочитале содржината на Енциклопедијата.
Што е следно во оваа приказна за Енциклопедијата?
- Ние сме подготвени и ќе прифатиме организирање на научни трибини за спорните делови и ќе прифатиме секаква умесна сугестија, но нема да се занимаваме со историјата на Албанците и Албанија, ниту на Косово. Немаме ништо против доколку и самите Албанци организираат научни собири затоа што добро е и самите да ги расчистат лабавите теории за нивната генеза. Во секој случај тоа не е и нема да биде предмет на македонската Енциклопедија. Во подготовка е еден том на англиски јазик, а доколку бидат обезбедени средства ќе продолжиме со издавање на веќе подготвениот материјал за повеќетомната Енциклопедија.
Како лично ја доживувате оваа хајка?
- Па не ми е баш пријатно и кому би му било да е под ваков притисок, навреди и закани. Непријатно е меѓутоа признавам не очекував вакви реакции, затоа што Енциклопедијата е работена објективно, наведени се неспорни факти.
Извор: Вечер