16.
1946 г.
Христос помеѓу нас!
Ќе ми биде многу мило да бидам некое време кај тебе нагости, но, сепак, моите години ме опоменуваат - свеќата на мојот живот догорува и набргу ќе згасне, само малку ќе зачади и тогаш се ќе стивне. Ние треба да имаме на ум дека овој наш живот бргу минува и дека претставува подготовка за идниот вечен живот. Ако со тебе овде не се видам, верувам дека ќе се видиме во идниот живот, бидејќи со тебе се соединив, не телесно, туку духовно.
Твоите пратки што си ги испратил преку монахињата X. и отецот X. ги примив. Пирошките се која од која повкусни, послатки се од сите пекарски, бидејќи твојата благонаклоност и труд им влеале сладост. Сепак, те молам, во иднина ништо да не испраќаш — ние имаме се, а ти таму треба се сама да се снабдиш. Господ да ти помогне!
Книшката на Макариј Велики читај ја внимателно, бидејќи говори многу длабоко за духовниот живот. Неговиот спис можже да се нарече контролор на духовниот живот. Ако зачепкаш во своето срце, ќе видиш таму стоглава аждаја, но сепак, не плаши се и не паѓај со духот — со Божја помош ќе и ги скршиш главите! Ке живееш со повеќе внимание кон себе, ќе видиш дека си немоќна и нема другите да ги осудуваш и сите ќе ти бидат добри и на туѓите слабости нема да обрнуваш внимание, во срцето ќе чувствуваш тишина и мир, а одвреме-навреме ќе ти навираат солзи утешителки.
Денес е празникот Воведение на Пресвета Богородица. Службата беше свечена, се пееше на две певници. Времето е убаво, свети сонце. Нема да издржам и ќе појдам на прошека. Сакам да шетам сам, ја сакам природата, каде и да погледнам — се ми дава утеха, секое дрвце и секоја грмушка! А некои малечки птички со цвркот прелетуваат од дрво на дрво и се фаќаат со ноџињата на гранчињата и држат нешто во клунчињата... И по некој бел зајак ќе протрча, понекогаш ќе застане и ќе се исправи на задните нозе, наслушнува некое време, ѕирка наоколу и ќе побегне нанапред. Се тоа го поучува човекот и тој не може да се воздржи од солзи, и во се е видлива Божјата промисла. Колку е се прекрасно создадено и како Бог за се милостиво се грижи и никого не заборава! Толку малечки птички со ноџиња како сламки, а се прехрануваат во ладна зима! Слава, Господи, на Твојата премудрост, слава на Твоето создание! Ти благодарам, Господи, што на нас многугрешните ни даваш понекогаш да дојдеме во богопознание, тоа е Твоја милост! Ние, грешните, без Твоја помош не може-ме да ја согледуваме природата, ниту да постигнеме некоја добрoдетел (доблест). Наша е слободната волја и со волја кон неа можеме да тежнееме, но дали ќе постигнеме добродетел и дали во неа ќе опстоиме — тоа навистина зависи од Твојата помош. Само едно Те молам, Господи, по патиштата што Ти ги знаеш, спаси не нас грешните!
17.
21. февруари 1947 г.
Ти ја честитам тебе и на Х.Х. св. Четириесетница. Господ нека ви помогне да ја поминете богоугодно и да го доживеете Светлото Христово Воскресение!
Ти сега ја имаш книгата на преподобниот Варсонуфиј — читај ја, многу е поучна. Прашањата што те вознемируваат можеш да ги најдеш назад во азбучникот. Ти испраќам една не голема книшка во која е изложен системот на етичкото учење на преподобниот Исак Сирин. Прочитај ја без брзање.
Духовната ќерка на о. Х.Х. не ми пишува. Тоа ме радува, бидејќи не сакам да се запознавам со многу луѓе, а ти — пиши ми кога сакаш, со љубов ќе ти одговорам, колку што можам. Желба ми е да бидеш вистинска христијанка во полната смисла на зборот. Тутунот, секако, не е добар, но јас сум построг кон душевните страсти: зависта, злопамтењето, надменоста, лукавството, лицемериет човекоугодништвото и среброљубието, додека телесните страсти понекогаш многу не смируваат. Најлоша, пак, од сите е гордоста, бидејќи ѓаволот ја помрачил светлоста што му била подарена како на ангел создаден од Бога со гордоста — гордоста е изум на сатаната. Ќе даде Бог, кога ќе се видиме, ќе поразговараме за душевните страсти.
Тежнеј кон смирението, чедо, и не вер вај во себе додека не легнеш в гроб! Не е во наша моќ да издржуваме во доблеста, тоа е работа на благодатта, а благодатта го чува човекот токму поради не¬говото смирение. Свети Јован Лествичник вели: „Каде што се случил пад, тука претходела гордоста"! Голема среќа е за нас што ги имаме книгите на св. отци, бидејќи во нив подробно се говори за духовниот живот. Секако, добро би било да се води духовен живот под раководство на духовен наставник, но „снема светии". Многу е опасно да се раководиме само од книгите, а без наставник. Тоа е исто како во аптека, без да ја изучиме лекарската вештина, наместо корисни лекови да земеме смртоносни. Сепак, не треба да се паѓа со духот. Да го положиме во темелот митаревото (цариниковото) смирение и Господ, по Својата добрина, ќе ни помогне на нам грешните и ќе не избави од напастите на духовниот пат. А ќе се каеме поради своите слабости, бидејќи сите подвижници на благочестието (побожноста) имале смирение и покајание.
Големиот старец Пајсиј Величковски, исто така, тагувал што немал повеќе духовни наставници, а самиот, како искусен во духовниот живот, советувал — кога човек нема таков учител, да се раководи во заедница со своите истомисленици, со нив да разговара и да ги чита светоотечките книги. Оттука, вашиот кружок е многу полезен, бидејќи во него се разменуваат мислења. Не треба да се вознемирувате ако при тоа дојде и до разидување, имало неслога дури и меѓу подвижниците. Бог е еден, а кон Него се оди од разни страни. Во такви случаи полезен и скапоцен е собеседник кој ти е истомисленик. Преподобниот Серафим Саровски рекол: „Ако сакаш да се растроиш, поразговарај со човек кој има поинакво духовно настроение!" Во искуството се случува и тоа. Понекогаш разгово¬рот со некој човек е вистински одмор, додека со друг тешко ти е и да зборуваш — и иако нема спор меѓу вас што да му кажеш? Мислиш што побргу да си заминеш.
Ти го имаш вториот том од Добротољубието. Прочитај го во него, кај преподобниот Исихиј, словото за трезвеноста и молитвата. Многу добро е изложена борбата со помислите. Јас таа книга често ја читам, просто од неа не можеш да се оттргнеш и никако да се задоволиш од читањето. Добротољубието силно го вдахнува човекот, па иако не ги исполнуваме неговите совети, сепак е добро да се знае суштината на духовниот живот.
Ете, толку ти напишав, иако не е убаво, но барем е пригодно.
Господ нека те варди!
18.
2 март 1947 г.
Христос помеѓу нас!
Пишуваш дека не си постојана и вистина кажуваш! Ти си слична на трска што ја вее ветрот: само што ќе дувне ветре на новина, ти веќе си се занишала во тој правец, а еве во што е причината за тоа: во расеаноста и невниманието кон својот внатрешен живот и во тоа што малку се потпираш на Божјата волја. Ти ја пофалиле татковината и ти си подготвена да појдеш таму. Но, знај, каде и да отпатуваш, со себе ќе го понесеш својот внатрешен хаос, а таму ќе сретнуваш луѓе, а не ангели! Царството Божјо не е никаде надвор од нас, туку внатре во нас.
Ако се погрижиме за она што ни е единствено потребно, се останато ќе ни се додаде, бидејќи тоа го рекол Самиот Господ.
Денес е неделата Победа на Православието, една седмица од постот веќе помина, времето лета исто како на крилја, овој наш земен живот е прекраток во споредба со идниот — вечен — како зрно песок во морето. А ние многу малку мислиме на вечноста и слабо се подготтвуваме за неа, веќе многу се оземнивме и заборавивме да мислиме за она што ни е единствено потребно. Господи, дај ми сеќавање на смртта!
19.
29 април 1947 г.
Го добив твоето писмо. Иако си пишувала во воз, сепак се разбрав.
Иако на нашата суета и е болно да слуша клевети на своја сметка, треба стрпливо да се поднесуваат и да бараме помош од Бога, бидејќи без Божја помош ние не можеме да напредуваме во никаква добродетел (доблест), тоа секогаш ти го повторувам зашто така треба.
Во книгата На планините на Кавказ, изостави во предговорот од половина на единаесеттата до половината на седумнаесеттата страница, третата и четвртата глава и одговорот на рецензијата, точка прва. На укажаниве места се поткраднале грешки. Гаволот тука го поттикнувал авторот така да пишува за да би ја разлулал довербата на читателите.
Читај ја не муртејќи се, книгата е многу поучна. Јас во неа честопати погледнувам, бидејќи се гледа дека авторот не ја пишувал со умот, туку со чувствата и дека ги вкусил духовните плодови од она што единствено ни е потребно.
Чедо, срдечно те поздравувам.
20.
18 мај 1947 г.
На твојата вознемиреност и растрепереност ќе го кажам ова: се додека лаѓата на нашата душа плови низ морето на животот, секогаш ќе биде изложена — исто како и на променливото време, еднаш дожд, еднаш е ведро, а понекогаш се подигнува силна бура, па човекот гледа каде ќе го исфрли на подводна карпа или на брегот. Инаку не може да биде во оваа долилна на плачот. Само во идниот живот нема да има промени. Кога сме потчинети на страстите - зборувам за страстите на душата — вообразеноста, суетата, гневот, лукавството, бесовската (демонската) гордост, тогаш сите ни изгледаат виновни и лоши. Но, ние од Бога немаме заповед од другите да бараме љубов и да бидат праведни. Сепак, немој да паднеш со духот. Кога си во неволја, вдлабочи се во Светото писмо и во делата на светите отци и во молитвата, па искуствено ќе почувствуваш мир и тишина во душата. Колку и да сме паметни, без Божја помош ние не можеме да се смириме самите, ниту пак другите.
Господ нека те варди!
(Продолжува)
Извор:
Издавачка установа „Канео“ при Дебарско- кичевската епархија ,Охрид 2001
Главен и одговорен уредник
Митрополит Тимотеј
Друго:
Писма на валаамскиот старец (1)
Писма на валаамскиот старец (2)
Писма на валаамскиот старец (3)
Писма на валаамскиот старец (4)