(Обновено)
3 дел
Нови јуродивн подвижници
Житие на светиот и Блажен Теофил Киевски,
јуродив заради Христа
Роден е во 1788 година, во свештеничко семејство. На крштението го добил името Тома. Кога бил бебе не сакал да прима мајчино млеко, па за да не умре, мајка му му давала каша од репка и морков. Суеверните соседки ја наговарале мајката дека детето не е нормално. Мајката се ожесточила против бебето, и и наредила на слугинката да го удави во реката. Таа двапати го фрлала во водата, но од Бога пазеното детенце излегувало од водата и спокојно спиело, како во мека колевка. Слугинката од страв се расплакала и го вратила бебето дома.
Ожесточената мајка го грабнала бебето и отишла самата да го удави. Го фрлила пред воденичкото тркало, но тркалото сопрело, и бебето испливало. Слугинката која го гледала сето тоа му кажала на таткото, и тој го испратил синот кај некои добри соседи. А кога умрел таткото, Тома го испратиле на воспитување во Братскиот манастир во областа Подол. Таму се описменил и примил монашки чин. Живеел во Киево-печерската лавра и во Китаевата пустина.
Грижејќи се за чистотата на душата тој воопшто не се грижел за чистотата на своето тело. Неговата облека била стара, со крпеници, сошиени со бели конци, и сета извалкана од тесто и масло. На едната нога излитена чизма, а на другата чевел од рогозина. Главата секогаш му била преврзана со валкана крпа. На телото носел железен појас со иконата на Богојавлението, во спомен на трикратното спасување од давење. Кога добивал храна, ја мешал во еден сад, и горко и благо.
Низ Киев секогаш се возел со запрежна кола, влечена од незауздан вол, кој пристигнувал токму таму, каде што сакал блажениот - без никакви извици или принудувања да оди побрзо. Свртен со грб кон волот, тој секогаш го читал псалтирот на колена.
Ги изобличувал тајните и јавните гревови на оние поклоници кои доаѓале кај него во Китаево, од што некои плачеле од раскајание, а кај некои од страв и срам им се кревала косата на главата. На една бароница врз новиот фустан и истурил цела чинија боршч (така ја изобличил за нејзината прељуба).
Еднаш митрополитот Филарет брзал во Китаево и не го дочитал своето монашко правило. Во шумата го видел Теофил, како седи на дрвото со молитвеник во рацете. На прашањето од митрополитот, што прави таму, тој му одговорил дека го дочитува правилото...
А за гладните гости со небесен оган го распалил огништето и им сварил каша од тревки и камчиња. А кога ставале во чиниите, кашата не се потрошила додека не ги нахранил сите.
Императорот Николај Петрович, почнувајќи ја војната со Турција, сакал од прозорливецот да ја дознае иднината на Русија и отишол во Китаевската пустина. Теофил, излегувајќи му на царот во пресрет, си ги изгребал до крв рацете и лицето, го растурил мравјалникот и легнал на грбот среде него. Царот и митрополитот долго го молеле да стане, но тој лежел неподвижен, со затворени очи, со скрстени раце на градите, како покојник. По целото тело се искачиле јата од мравки. И претстажувањето се исполнило. Многубројната армија на Турците (како мравки) се нафрлиле врз Севастопол. Загинале храбрите адмирали: Корнилов, Нахимов, Истомин и други, а царот, растргнат од грижи и маки за Русија, се упокоил во 1855 година.
На денот од својата смрт Теофил наредил да ја исчистат неговата ќелија од ѓубрето, да запалат ламбада и свеќи, да искадат со темјан. На прашањето од ќелијникот, зошто му е сето тоа, му одговорил, дека денес ќе дојде по него ангелот на смртта и дека треба христијански да биде пречекан. Потоа легнал на клупата, ги прекрстил рацете и испратил да го викнат началникот на пустината и да му кажат, да ги бијат камбаните, бидејќи Теофил се упокоил.
Началникот поитал во ќелијата, бидејќи не поверувал на она што му го кажале, но видел, дека Теофил веќе лежел без здив, а околу него се ширела чудесна миризба...
Се упокоил на 28 септември (ст.ст.) 1853 година во 63-та година од животот. Погребан е кај северниот ѕид на Свето-троицката црква во Китаевската пустина, до гробот на Киево-печерскиот затворник Доситеј.
И по неговиот живот, исто како и додека бил жив, брзо им помагал на сите кои се болни и во маки, и кои со вера го повикуваат неговото име, и кои на неговиот гроб вршеле панихиди (панихида се врши се до канонизацијата за светител, а потоа веќе тој нема потреба од молитви и панихиди, туку ние бараме од него тој да се моли за нас).
На 14/27 јули 1993 година, Соборот на Украинската Православна Црква, под раководство на блаженејшиот Владимир, митрополит Киевски и на цела Украина, го канонизирал јуродивиот заради Христа јеросхимонах Теофил, прибројувајќи го неговото име кон хоровите на светителите. А неговите нетлени мошти се пренесени во храмот на Света Троица и почиваат во нов кивот.
Неговиот свет спомен се слави на 28 октомври/10 ноември.
*
Преподобна Софија Клисурска
Преподобната Софија Хотокуриду (монахиња Миртидиотиса) е родена во 1883 година во село Сарипапа, централен Понт. Се омажила во 1907 година, а три години подоцна родила дете, кое загинало во трагичен настан (било изедено од диви свињи во гората). Подоцна нејзиниот сопруг починал во турските воени логори. Останала вдовица и се оддала на аскетски живот во планината, строго постејќи. Таму и се јавил свети Ѓорѓи, кој ја предупредил за скорешното гонење од страна на Турците и така ги известила своите соселани, кои се скриле и ја избегнале опасноста.
При размената на население (по Грчко-Турската војна) бродот, во кој патувала заедно со нејзините соселани, ќе потонел. Но таа видела ангели среде брановите и Света Богородица била таму. Ја замолила света Богородица, самата таа (Софија) да загине, но да се спасат нејзините соселани. Света Богородица ги спасила сите. Капетанот не можел да поверува и рекол: „Сигурно имаме некој светител".
Во 1927 година, по укажување на света Богородица заминала во манастирот Рождество Богородично во Клисура, Костурско, каде што водела аскетски живот приближно половина век. Таму се нашол еден добар јеромонах - отец Григориј, кој дошол од Света Гора и кој ја подготвил за монашки живот. Живеела аскетски, иако мирјанка, носејќи црни вдовички облеки, седела врз едно огниште и си го посипувала лицето со пепел, за да не се гледа нејзината убавина.
Живеела сама. Во манастирот немало монаси. Поминувала тешки зими, со температура до минус 15 степени, со голема влага. Кога и велеле да запази оган, таа одбивала со едно бавно „нее"! кое и денес одекнува во ушите на оние кои ја слушаа така да вели. Одела боса, облеките секогаш и биле парталави и недоволни за тешката клима. И давале нови, но таа не ги носела, туку ги давала на други кои имале потреба. Спиела врз сено, но под него имало остри камења. Не се бањала, ниту се чешлала и косата и се стврднала толку, што и паднала пред очи и за да може подобро да гледа, ја отсекла со ножици за стрижење на овци. Но и покрај тоа, нејзината коса благоухала.
Храната и била бедна: обично се хранела со тоа што ќе го најдела наоколу: печурки, диви треви, лисја од различни дрвја или малку мувлосана туршија од патлиџани. Во сабота и недела вкусувала и по една лажица масло. Некогаш отворала риба од конзерва и јадела од неа, дури откако ќе мувлосала. Јадела од бакарни садови, но ништо не и било.
Но, оваа строга кон себеси подвижничка била многу добра и снисходлива кон другите. Не задржала ниту драхма од парите кои и ги давале, туку ги криела, за да им ги даде на оние кои имаат потреба. Тогашните девојчиња - денешни монахињи од манастирот - кои зборувале на грчки и влашки, сакале да се дружат со неа, иако не го разбирале нејзиниот понтиски говор. Таа ги советувала немажените девојки, кои застранувале од правилниот пат, се трудела да ги омажи, им помагала со парите кои и ги давале, и ја полагала нивната закрила на Света Богородица. „Света Богородица нема да ве заборави", - им велела на карактеристичен начин.
Таа никого не повредила и не разлутила. Кога ќе сфатела дека некој има внатрешен проблем, минувала покрај него, ќе му кажела два збора без другите да разберат, се оддалечувала, а тој тргнувал по неа. Таа го утешувала, советувала, укрепувала преку Божјата благодат и тој си заминувал како друг човек. Многу пати велела: „Дојдоа црни кај света Богородица, а си заминаа бели". Знаела за многу скандали со свештеници, монаси, мирјани, но никогаш никого не обвинила, туку велела „да ги покривате, за да ве покрие и вас Бог!"
Ги сакала животните. Една мечка, која живеела во гората, доаѓала и земала храна од неа, и ја лижела раката и нозете од благодарност и се враќала назад. Ставала трошки на прозорците за птиците и кога се молела, тие летале наоколу и црцореле. Чиниш, како да живеела во Рајот, пред падот.
Имала општење со света Богородица и ангелите. Во 1967 година се разболела тешко, имала хернија (кила) и се виткала од болки. Не примала помош од лекар, но велела: „Света Богородица ќе дојде да ме земе заради болката". Ставала газа или фитилче од кандилата додека раната не загнои и испушта непријатна миризба. Тогаш и се јавила света Богородица заедно со свети архангел Гавриил и свети Ѓорѓи. Архангелот и рекол: „Сега ќе те исечеме". Таа одговорила: „Грешна сум, да се исповедам, да се причестам, и да ме сечеш". „Ќе ти направиме операција" - и одговорил тој. Операцијата била извршена, Софија оздравела и често ја кревала блузата без да се срами, за да им ја покаже на луѓето раната, која се затворила самата од себе.
Преподобна Софија „подвижничката на света Богородица“, како штое нарекувана, се упокоила во Господа на б мај, 1974година. На 7 јули 1981 биле најдени нејзините мошти, кои благоухале. На 27 мај 1998 година биле пренесени во манастирот од Касторискиот митрополит Серафим. Уште додека била жива народот ја почитувал како светителка. На 1 јули 2012 официјално била прославена од страна на Цариградската патријаршија.
Денес во нејзиниот манастир игуманија е монахињата Анисија Еглезу, а има шест монахињи и една искушеничка.
Мајка Тарсо, јуродива зарадн Христа - прво сведоштво
Драг...
Да, вистина е, јас ја сретнав јуродивата (лудата) заради Христа, Тарсо. Всушност, јас поминав извесно време со неа во неколку прилики.
Кога имав 10 или 11 години го читав житието на света Ксенија, исто така јуродива заради Христа. Бев толку поучен и ми се разви посебен интерес за подвигот на јуродството заради Христа. Па така, кога имав 13 години, имав некоја идеа за тоа, што значи да се практикува ваков подвиг.
Во летото 1988 год., моето семејство беше на патување во Грција. Тоа беше по многу години, откако татко ми го напушти селото (Баница, Лерин), така што тој беше посветен на враќање и донесување на семејството. Па така, четворица од нас заминавме; моите родители, брат ми и јас. Мојата сестра веќе беше мажена во тоа време, па таа не дојде.
И така, поминавме 6 недели надвор од Канада. Стигнавме во Атина, каде што живееше тетка и на мајка ми. Во текот на патувањето, поминавме една недела во Скопје, Битола и Охрид, исто така, и ги посетивме нашите роднини таму. Исто така поминавме неколку денови во Бугарија и Цариград со туристички автобус од Лерин.
Па така, слушнав дека постои некоја јуродива заради Христа во близина на викендичката на тетката на мојата мајка. Таа ги поминуваше летата во Кератеа, Атика. Тоа беше отприлика на час и половина возење од Атина.
Другите беа заинтересирани за забава, а јас бев заинтересиран за фокусирање на вистинските нешта. Како што реков, имав 13 години, и се уште бев многу едноставен. Кога стигнавме во домот на тетката на мајка ми, тие ми ја покажаа малата куќарка каде што светителката го поминуваше најголемиот дел од времето. Па така, откако тие се вратија дома, јас се вратив и се помолив. „Па добро", - си помислив, „ако е таа јуродива заради Христа, тоа значи дека е прозорлива, и света, па што и да и кажам во моментов, таа ќе ме слушне!" Па се помолив вака: „Драга Тарсо, те молам, ќе ме удостоиш ли да те видам? Сакам да видам светител!"
Наредниот ден, отидовме низ полињата. Првин поминавме покрај колибата на една стара калуѓерка која живееше во самотија. Се викаше Ангелина. Беше добро, но не доволно добро! Сакавме да видиме жив светител!
Па така, одевме уште понатаму, нагоре па надоле. Моравме да поминеме низ трње. И стигнавме до нашата крајна цел.
Јас бев шокиран!
Бев шокиран од првиот поглед на овој свет воин Христов. Ја погледнав и како да ме погоди нешто. Останав без зборови. И тогаш, не можев да кажам дали е маж или жена. Немав искусено нешто такво претходно. Убеден сум дека ова се случи бидејќи бев во присуство на ангел, некој што го надминал секој вид на сетилно искушение.
Ја поздравив целивајќи и ја раката, а таа за возврат ни ги целиваше рацете на сите нас. По оваа прва средба, ја посетив неколку пати. Јас би ја посетувал дури и почесто, но не можев да бегам од дома, а и не би ме пуштиле.
Ја прашав многу нешта, и таа ми кажа многу нешта. Таа беше вистинското нешто! Жив светител! Слава на Бога! Каков впечаток. Какво прекрасно искуство. Слава на Бога!
По една година се упокои.
Уште ги паметам времињата кога седевме заедно, и зборувавме. Јас штотуку почнав да учам грчки во тој период и ја разбрав се што ми кажа.
И, неколку години по нејзиното упокојување, еден грчки теолог напиша книга за неа со многу поучни раскажувања од нејзиниот живот. Кога го читате тоа, гледате дека читате за некој од древните светии. Настани како од житието на свети Андреј, јуродивиот заради Христа. Надумни чуда. Таа примаше Света Причест од ангел. Имаше забележителен дар на прозорливост и пророштво. Немаше покрив неколку децении, се додека конечно манастирот не и изгради мала колиба. Во страшните бури таа стоеше надвор. Се сеќавам на еден момент: Имаше страшна снежна бура, така што никој не можеше да излезе, или да го напушти манастирот. По неколку недели, испратија тимови за да го најдат нејзиното мртво тело, бидејќи беа убедени дека таа е мртва (иако снегот се уште беше висок). Конечно ја најдоа, и, ох, чудо, таа седеше долу на потполно сува земја, која ја опкружуваше на околу метар од сите страни, додека насекаде снегот се уште беше многу висок!
По упокојувањето, нејзините мошти испуштаа благоухан мирис. Исто така многу чуда беа припишани на нејзините застапувања. Се сеќавам, откако беше напишана книгата, кога ја посетивме Грција (па дури и Кипар), каде и да одевме луѓето не прашуваа дали сме го читале житието на света Тарсо!
Неодамна е напишано уште едно житие. Таа не беше фанатик, туку беше верна на стариот календар. Кога некој ја прашал, пред нејзиното упокојување, кој календар е точен, нејзиниот одговор бил: „Донеси ми го Минејот" (Минеон - богослужбена книга во која се службите за секој ден, собрани во 12 делови, според месеците). Таа го прашала: „Што пишува тука?" Одговорот беше: „Минеон", се разбира. „Па така", - рекла таа, „вели Ми - Неон (не нов), значи, не за новиот календар!" „Но не се спелува така" - бил одговорот! Се разбира, се спелува поинаку. Само јуродив заради Христа може да дојде до такво нешто!
Јас верувам дека таа е светителка. Беше напишана и служба за неа, и икони се насликани за неа. Со благодатта Божја, ние имаме нејзини мошти. Истотака, ние купивме сребрен реликвијар за нејзиниот череп што се чува во „Панагија" женскиот манастир во Кератеа, Грција. Како што веќе реков, бројни чуда и се припишани нејзе.
Да неудостои Бог секогаш да гоимаме нејзиното застапништво и да бидеме заштитувани преку нејзините молитви. Таа нека не води во следниот живот, со Пресветата Мајка Божја.
Слава на Бога!
Во Христа,
+Епископ Димитриј
+++
ЈУРОДИВОСТ
Јуродивоста на Светите заради Христа се состои во тоа што подвижниците, останувале да живеат помеѓу луѓето, се труделе да се ослободат од обичаите и условите на средината, во потполност занемарувајќи ги интересите на животот и правилата, и невидливо за другите се предавале на духовниот живот.
Гледано од страна, животот на таквите подвижници изгледал чуден, несфатлив, се противел на се, со што тие доаѓале во допир. Животот на јуродивите е најтежок христијански подвиг. Да се одречеш од сиот имот, удобноста и животната наслада, ослободен од поврзаноста за земното, немајќи одредено место на живеење и подложувајќи се на разни случаи на бездомно живеење, тие како да се дојденци од некој друг свет. Храната, облеката, местото на живеење, за нив како да не претставувале суштинска потреба.
Јуродивоста заради Христа - тоа е доброволно, постојано мачеништво, постојана борба против себе, против светот и злото. Не срамејќи се секому да му ја кажат вистината во лице, јуродивите со своите зборови или необични дела и постапки, сурово ги разобличувале и им нанесувале пораз на неправедните и грешните, често и на насилните луѓе од овој свет, а понекогаш ги тешеле и радувале побожните луѓе. Порочните ги поправале, спасувале и враќале на патот на вистината и доброто.
„... нека биде луд за да биде мудар.
Бидејќи мудроста на овој свет е лудост пред Бога".
Издавач:
„СВ.ЃОРЃИ ПОЛОШКИ“, Велес 2016
Главен и одговорен уредник:
Митрополит Повардарски г. Агатангел
18.09.2018 лето Господово