Прочитав некаде кај старец Софрониј, ми се чини во едно од писмата до јеромонах Димитриј (Балфур): „Благодатта доаѓа во срцето кое страдало“. И кај апостол Павле одново и одново читам и препрочитувам: „Оти како што се умножуваат Христовите страдања во нас, така се умножува и утехата наша преку Христа“ (2 Кор. 1,5).
Во саботата на сеноќното бдение, гледав на полиелејот на иконата на свети Григориј Палама и размислував за неговиот чудесен живот, за Таворската светлина, чија природа тој премудро ја објаснил и во која сам пребивал – преобразувајќи се, просветлувајќи се, „стремејќи се кон гората“. Во каква благодат живеел! Но тогаш некое сечило ми го прободе срцево – а како само страдал!
Но не само тој, туку и воопшто секој кој со тек на време од роб станувал пријател Божји, Негов угодник, се уподобивал на Бога онолку колку што е тоа можно за човекот. Без разлика за кого и да зборуваме: за мачениците и страстотрпците, за светителите и преподобните, за праведните жени и Христа ради јуродивите, сите тие страдале. Само што нивните страданија биле разновидни, некогаш телесни, некогаш душевни, некогаш предизвикани од неблагонамерните луѓе, а некогаш од демоните, злобни и нечовечни.
Но никој, апсолутно никој, вели Исак Сирин, „не се вознел на небесата, живеејќи млак живот“. И тоа укажувало и укажува, свидетелствува, дека Бог промислува, за оној човек кому му испраќа непрестајна скрб. На ова авва Исак додава дека не постои друг пат што доближува до Христа, освен патот на скрбта (=болката).
Она што е чудесно, е дека тој радосно пишува за ова, празнува и ликува. Но тоа не значи дека тој не го чувствувал таговното осило кое го ранувало неговото срце! Ако не го чувствувал, тогаш тој не би пишувал за страстите на униние и очајание така мудро и прецизно. Сигурно е дека го мачело слепилото кое засекогаш му ја одзело способноста да го чита Светото Писмо и делата на другите отци!
А на другите светители – зарем ним не им здодеал овој живот!? „Но навечер настанува плач, а изутрина голема радост“ (Пс. 29,6). Радост. Од каде ли се раѓала таа? Зарем не од разбирањето на вистината, за која така уверено зборува свети Исак? Зарем не од разбирањето за неа со сето нивно битие, зарем не од претопувањето во неа со сета нивна душа? Најверојатно, оттаму.
Еве, и ова е чудесно: и ние ги читаме неговите „Подвижнички слова“, ги читаме „Душеполезни поуки“ на преподобен авва Доротеј, ја читаме и „Лествица“, и Новиот Завет и уште многу други. И еве, да претпоставиме дека сè знаеме. Тогаш во што е работата? Оти тешкотиите не нè радуваат, и покрај тоа што знаеме дека се тие лекарство, кои ни се дава од раката на најискусниот и најмудриот Лекар? Зошто постои толкава разлика помеѓу нас и светиите? Зошто се тие свети, а ние грешни? Зарем не сме сите луѓе, слични едни на други во сè, со речиси исти почетни услови?
Многу пати ми се случило да се најдам во разни болници. И ми се случувало да видам како едни болни се радуваат на операцијата или на процедурата која може да помогне. А други пак се подготвени да се борат со докторот, само за да ја избегнат болката без која е невозможно да се исцелат. Ми се чини дека токму во тоа ние се разликуваме од светиите, кога изнемоштуваме од она малку што Бог допушта да потрпиме. Ги симнуваме завоите, ја оттурнуваме грижливата рака, бегаме од болница некаде во ноќта, во ладнотија, по дожд, во темнина.
Зарем не е чудно, што ова е многу тешко за нас? Господ се бори за секоја душа, за секој човек – со неговите страсти се бори, со ѓаволот, со самиот човек. Светиите во таа борба за нив самите војувале со Господа на една иста страна. А ние многу често војуваме против Него.
Многу често посакуваме оваа борба да заврши, сакаме на крај не пред некој друг, туку пред Него, да се предадеме. Но да го прифатиме без ропот, без смешен, непокорен отпор сето тоа што Он за нас го приготвил, да се смириме, да се поклониме под тешкиот мачен јарем. И наеднаш, неочекувано за нас, да ја почувствуваме скриената во нив радост, која од нив не ја гледаме.
Игумен Нектариј Морозов
Извор; Агапи