Скопје, 4 јуни (МИА) - Како да се напредува во информатичката технологија, а притоа да се зачува кириличното писмо и како да се усвои стандарден македонски тип на кирилица за компјутерски фонт и да се употребуваат оригинални графеми, наместо варијанти и преземања од бугарската или од руската азбука?

Дваесетина експерти - професори, информатичари, дизајнери, графичари денеска во Стопанската комора на Македонија дискутираа за овие прашања на трибината „Кирилицата и информатичката технологија“, втора во рамките на кампањата за зачувување, користење и модернизација на македонската кирилица, иницирана од Македонската информативна агенција - МИА и Маркетинг агенцијата „Идеја плус комуникации“.

Владата ќе биде партнер во наоѓањето решение, зашто развојот на информатичката и комуникациската технологија  е нејзина стратешка цел. Министерот за информатичко општество Иво Ивановски рече дека ја поддржува иницијативата да се направат ракописни и печатни кодови соодветни на македонската азбука.

- Мора да го зачуваме нашето кирилично писмо. Тоа, покрај јазикот, е еден од приоритетите  за зачувувување на македонскиот идентитет. Во светските фонтови дел од нашите букви не се онакви какви што се во нашата азбука. Затоа како Влада ќе направиме кодовите да се променат, а ако тоа не е можно, зашто тие се употребуваат низ целиот свет и скоро е невозможно да се изменат, ќе инвестираме во нови фонтови со цел да се зачува кириличното писмо, истакна министерот Ивановски.

Покрај големата  акција „Компјутер за секое дете“ за реформирање на образованието во Македонија, Владата, како што посочи Ивановски, ќе се фокусира и на наоѓање начин и обезбедување средства за производство на компјутерски тастатури со македонско кирилично писмо, а ќе иницира и збогатување на речникот и замена на англиските термини за ИКТ на македонски јазик.

Ласко Џуровски од дизајн-студиото „Тотем“ и модератор на трибината рече дека проблем во компјутерската употреба се неколку карактери кои изгледаат поинаку од македонските кирилични. Нив тој ги презентираше на трибината. Се работи за некои карактери  (т, д, г, ѓ, п, б...) кои имаат свои кодни броеви во UNICODE, но проблемот настанува кога се користи тип италик, односно искосени букви.

- Карактерот го има своето место, го има својот коден број, но поинаков е графичкиот изглед. Затоа што во користењето фонтови што содржат такви карактери приоритет имаат бугарските или руските карактери и тие секогаш се појавуваат први. Македонскиот карактер постои во фонтот, но по приоритет е зад нив. Би требало кога користиме македонска тастатура за текстови со македонска поддршка да го добиеме македонскиот карактер. Работиме на решение на тој проблем и затоа ја инициравме оваа трибина. Битно е да се промени односот на луѓето кон тие фонтови. Тој однос досега е рамнодушен, рече Џуровски. Нов  фонт со правилна употреба на знаците може да се преземе од веб-страницата www.mojatakirilica.com.mk .

Илијанчо Гаговски од „Мајкрософт“ рече дека од пред десет години оваа компанија во своите производи вградува македонска поддршка и алатка за проверување на точното пишување, т.е. на правописот на македонски јазик.  Гаговски посочи дека „Мајкрософт“ ќе продолжи да инвестира во тој процес, но проблемот го лоцира и на друго место.

- Од суштинско значење е колку ние кирилицата ќе ја употребуваме, особено сега со зголемената пенетрација на интернетот. Најдобро ќе ја заштитиме со продуцирање содржини на кирилица. Зашто ако ја нема, таа ќе биде во опасност, колку ние  да ја сакаме.   А за да се твори автентична содржина,  мора да се води сметка и за заштитата на авторските права и интелектуалната сопственост, за авторите да бидат мотивирани, истакна Гаговски.

Темата на трибината беше разгледана и од други аспекти. Дискутираа Никола Костески од „Ѓурѓа“  (Употребата на фонтовите во издаваштвото), Бранко Цветковски од „Макавеј“ (Пишуваат ли македонските писатели на компјутер?), проф. д-р Људмил Спасов од Катедрата за македонски јазик на Филолошкиот факултет (Зошто треба да постои македонската кирилица?), Мимоза Клековска (Морфологија на азбуката), Лазе Трипков од „Идеја плус комуникации“ (Типографија, дизајн и адвертајзинг), Александар Јордановски од Управата за заштита на културното наследство при Министерството за култура (Законско прецизирање на кирилицата во македонското закондавство), Кочо Фидановски (Грижата и значењето на кирилското писмо), Дамјан Георгиевски од Слободен софтвер Македонија (Решение на курзивните варијанти на фонтовите во UNICODE табелата).

Кампањата која се одвива под мотото „Го чувам своето - додека пишувам кирилица постојам!“ почна во април и ќе трае до 10 јуни. Првата трибина беше на тема „Кирилицата - од каде доаѓа и каде оди“ и се одржа на 22 мај. За славење на кирилицата, на 26 мај беше организиран хепенинг на плоштадот „Македонија“. Акцијата има силна поддршка од институции, бизнис-заедницата, уметничката јавност и од медиумите.  хс/са/14:31