Скопје, 22 мај (МИА) - Македонската кирилица е најсовршен графиски систем. Таа како писмо има извонреден, дури и совршен нацрт и облик, со симетричност и стилизација на буквите, постигнати во текот на нејзиниот историски развој. Треба да се преземат мерки за тој облик да се зачува, да се намали влијанието на латиницата, особено преку информатичките технологии со употреба на правилни кирилични фонтови и во трговијата со кирилична транскрипција на брендовите.
Ова се дел од тезите што ги изнесоа голем број присутни академици, професори од Катедрата за македонски јазик на Филолошкиот факултет, професори од Филозофскиот факултет во Скопје, лингвисти и информатичари, на денешната трибина насловена „Кирилицата - од каде доаѓа и каде оди“, организирана во рамките на кампањата за зачувување, користење и модернизација на македонската кирилица.
Осврнувајќи се на развојот на кирилското писмо, професорот Димитар Пандев од Филолошкиот факултет посочи дека уште при создавањето на глаголицата Свети Кирил воспоставил симетрија на буквите, што подоцна е пренесено и во кирилското писмо. Тоа според него е поедноставена верзија на глаголицата или, како што истакна, гола глаголица.
За тоа дека кирилското писмо претрпело измени и тоа во насока на негово поедноставување и оптимално графиско прикажување на гласовниот говор, говореше деканот на Филолошкиот факултет Максим Каранфиловски. Според него, македонската кирилица не ги содржи таканаречените нефункционални гласови и двогласни знаци, кои се отфрлени, што пак ја прави посовршена од другите од аспект на функционалноста.
Внимание треба да се посвети и на нацртот на ракописно кирилско писмо, додаде тој, и посочи дека тоа треба да се направи преку таканаречниот красноспис, кој произлегол од калиграфијата. - Не треба во образовниот систем да се дозволи многу голема слобода во пишувањето на буквите од ова писмо, со цел така да се зачува неговата автентичност, рече Каранфиловски.
Професорот Иван Џепаровски на трибината се осврна на естетската вредност на кирилицата, потенцирајќи дека таа може да се бара и во субјективното гледање на оние кои ја восприемаат или користат чувствувајќи ја нејзината различност, но и во нејзината објективна вредност.
- Треба да си ги чуваме и обновиме нашите корени, но и интереси за она што го имаме, за она што потекнува одовде, како и да се обидеме на некој начин тоа да не го скамениме, да не го затвориме, туку да бидеме отворени пред предизвиците на новата цивилизација, додаде Џепаровски.
Професорот Људмил Спасов кампањата за зачувување на македонската кирилица, во чии рамки се одржа денешната исклучително успешна трибина, ја оцени како многу важна особено во процесот на македонските интеграции во Европската унија.
- Мошне е важно да се поставиме како културен идентитет различен од другите европски нации и да покажеме дека нашата кирилица треба да влезе во културното богатство на Европската унија. Во таа смисла важни се нацртите на буквите, но важно е и да се актуелизира фактот дека кирилицата е исклучитено современо писмо и сосема соодветствува на латиницата, истакна Спасов. Тој додаде дека алармантна закана по кирилското писмо нема, но сепак посочи дека треба да се реагира навремено, тоа да се зачува и да им се доближи на граѓаните особено преку воведување на македонските фонтови во информациските технологии и печатењето книги.
Кампањата, рече Спасов, ја афирмира македонската кирилица и нацртот на македонските букви, за да не се поистоветат во некои други кирилски букви. - Со добро водена јазична политика, треба да се воспостави кирилицата како писмо кое е одраз на националниот идентитет, рече Спасов.
Законската регулатива како можност за зачувување на кирилицата и македонскиот јазик беше тема на претставникот од Управата за заштита на културното наследство Александар Јордановски. Тој потенцираше дека јазикот како дел од духовното културно наследство е вграден во новиот закон за заштита на културно наследство, заедно со фолклорни добра и топоними.
- Овој начин на третирање на јазикот е нов национален модел на гледање. Тој се разликува од Законот за употреба на македонскиот јазик и го дополнува. Се уште нема инструменти за заштита на писмото, кое е влезено во националната класификација на културното наследство, додаде тој.
На трибината излагања имаа професор Михајло Георгиевски кој зборуваше за најстарите книжевни споменици на кирилицата и Лидија Тантуровска која се осврна на тоа дали кирилицата отстапува пред латиницата на јавните исписи и реклами. Душко Алексовски говореше за писмото како дел од карпестата уметност, а Ласко Џуроски од Судио Тотем.
Следната експертска трибина, на тема „Кирилицата и информатичката технологија“, ќе биде одржана на почетокот на јуни. На 26 мај е планиран голем отворен настан за славење на кирилицата.
Кампањата, со мото „Го чувам своето - додека пишувам кирилица - постојам!“, почна на 23 април и ќе трае до 10 јуни. Иницирана е од маркетинг агенцијата „Идеја плус комуникации“ и Македонската информативна агенција - МИА, а поддржана од научната и уметничката јавност, од институции, бизнис-заедницата и од медиумите.
Иако е создадена пред повеќе од десет века на овие простори, со прегорна работа на светите Кирил и Методиј, творците на словенската писменост, и со посветеноста на нивниот ученик свети Климент Охридски, кирилицата неправедно се подзаборава и во употребата го „губи чекорот“ со латиницата. Тоа е особено забележливо во новите глобални сфери - информатичките технологии, комуникациите и рекламирањето. Оттаму и поттикот за кампањата, што ќе опфати повеќе активности кои треба да ја подигнат свеста за правилна употреба на кирилицата. Целта е да се покаже дека кирилицата е убава, применлива, отмена, грациозна, прогресивна, читка и модерна и поради тоа да се употребува секаде каде што е можно.
Изработена е и посебна интернет-страница www.mojatakirilica.com.mk, на која е објавен конкурс за изработка на правилни македонски кирилични компјутерски фонтови. На веб-страницата е поставен кириличен фонт кој бесплатно ќе може да се преземе. До крајот на кампањата ќе бидат изработени уште три нови фонтови кои, исто така, ќе бидат поставени и ќе може слободно да се користат. Новостите за сите активности поврзани со кампањата редовно ќе бидат објавувани и ажурирани. На веб-страницата има и катче за децата кои низ игра ќе ја учат азбуката. мд/сст/15:04
Да ги чуваме нашите корени
Во пресрет на Денот на словенската писменост - 24 Мај, се одржа трибина на тема: „Кирилицата - од каде доаѓа и каде оди“
Академици, професори од Катедрата за македонски јазик на Филолошкиот факултет и од Филозофскиот факултет во Скопје, лингвисти и информатичари, учествуваа на трибината насловена „Кирилицата - од каде доаѓа и каде оди“, која се организираше во рамките на кампањата за зачувување, користење и модернизација на македонската кирилица. Трибината се одржа во пресрет на 24 мај, Денот на словенската писменост. „Македонската кирилица е најсовршен графиски систем. Таа како писмо има извонреден, дури и совршен нацрт и облик, со симетричност и стилизација на буквите, постигнати во текот на нејзиниот историски развој. Треба да се преземат мерки за тој облик да се зачува, да се намали влијанието на латиницата, особено преку информатичките технологии со употреба на правилни кирилични фонтови и во трговијата со кирилична транскрипција на брендовите“, се дел од тезите што беа изнесени на трибината.
Осврнувајќи се на развојот на кирилското писмо, професорот Димитар Пандев од Филолошкиот факултет посочи дека уште при создавањето на глаголицата Свети Кирил воспоставил симетрија на буквите, што подоцна е пренесено и во кирилското писмо. Тоа според него е поедноставена верзија на глаголицата или, како што истакна, гола глаголица.
Професорот Иван Џепаровски на трибината се осврна на естетската вредност на кирилицата, потенцирајќи дека таа може да се бара и во субјективното гледање на оние кои ја восприемаат или користат чувствувајќи ја нејзината различност, но и во нејзината објективна вредност. „ Треба да си ги чуваме и обновиме нашите корени, но и интереси за она што го имаме, за она што потекнува одовде, како и да се обидеме на некој начин тоа да не го скамениме, да не го затвориме, туку да бидеме отворени пред предизвиците на новата цивилизација“, додаде Џепаровски.
Професорот Људмил Спасов кампањата за зачувување на македонската кирилица, ја оцени како многу важна особено во процесот на македонските интеграции во Европската унија. „Мошне е важно да се поставиме како културен идентитет различен од другите европски нации и да покажеме дека нашата кирилица треба да влезе во културното богатство на Европската унија. Во таа смисла важни се нацртите на буквите, но важно е и да се актуелизира фактот дека кирилицата е исклучително современо писмо и сосема соодветствува на латиницата“, истакна Спасов.
Законската регулатива како можност за зачувување на кирилицата и македонскиот јазик беше тема на претставникот од Управата за заштита на културното наследство Александар Јордановски. (Н.П.)
\