ФК „МАКЕДОНИЈА“ И НЕЈЗИНИОТ ТРЕНЕР ИНСПИРАЦИЈА ЗА филм

Фудбалот го спасил Шпиц од смрт

„Трето полувреме“ ќе биде филм за Македонија под фашистичка окупација, за фудбалски клуб кој требало да стане шампион, за холокаустот и за борбата против фашистите

Уплакана и избезумена сопругата на тренерот на фудбалскиот клуб „Македонија“, Илеш Шпиц, утрото на 8 март 1942 година втрчала во Градската општина, кај секретарот на клубот Мицко Симеонов за да соопшти дека нејзиниот сопруг го уапсиле. Евреинот, со потекло од Унгарија, бугарските полициски сили го транспортирале со воз за логорот Треблинка. Но, спортските врски веројатно биле посилни од политичките. Некаде кај Врање, кај Сурдулица, тренерот Шпиц е симнат од возот по ургенција на висок политички функционер, откако интервенирал инженерот Димитар Шкартов, претседател на ФК „Македонија“. Живеел за фудбалот и животот го загубил заради него - во 1961 година на скопскиот „Градски стадион“ нервозен од текот на натпреварот „Вардар“ - ФК „Београд“. Ова е дел од приказната поради која режисерот Дарко Митревски одлучи да го прави филмот „Трето полувреме“, а зад кој како продуцент ќе застане светски познатиот продуцент Бранко Лустиг. Екипата од Америка во Македонија доаѓа идниот месец за да одберат локации за филмот.

СО ГОЛЕМО СРЦЕ И СО ЖОЛТА ЅВЕЗДА НА РАКАТА

А „македонската“ приказна за Шпиц почна во 1939 година, кога тој од сплитски „Хајдук“ дошол во Скопје. Роден е во 1902 година. Имал ограничено движење и патување, постојано на раката и на реверот носел жолта ѕвезда, како и останатите Евреи. Лично го познавав Шпиц, беше дружељубив, а особено со новинарите. Помалку молчалив и затворен изгледаше постар за годините што ги имаше. Никогаш не се пожали за тоа што му се случи, но имаше искрена и трајна благодарност за скопјани, кои му го спасија животот. Молчеше веројатно зашто знаеше кој му го спаси животот и во какви околности, ни рече Борис Поп Ѓорчев, публицист што се занимава и со спортска историографија. ФК „Македонија“ и софиски „Левски“ го играле историскиот натпревар за шампион на Бугарија на скопскиот „Градски стадион“ на 29 март 1942 година. ФК „Македонија“ водела со 2 спрема 0. Потоа „Левски“ дале нерегуларен гол, кој бугарскиот судија го признал. Настанала мешаница и судијата го прекинал натпреварот и прогласил службена победа на „Левски“. Навивачите не сакале да си заминат од стадионот и скандирале „Македонија, Македонија“.

СПАСИТЕЛОТ НА ШПИЦ БИЛ СТРЕЛАН

- Фудбалскиот клуб „Македонија“ по ослободувањето, во 1945 година беше табу-тема. Таа контроверза продолжува и денес. Клубот настана веднаш по бугарската окупација во 1941 година. Еден месец по формирањето, во мај беше коптиран во бугарската фудбалска лига. Сите се прашуваа како и со која цел е формиран. Клубот дури даде репрезентативци за Бугарија, ни објаснува Поп Ѓорчев.Спасителот на Шпиц, претседателот на клубот Шкартов и членот во управата Димитар Ѓузелов во 1945 година биле прогласени за народни непријатели и биле стрелани. Македонија под фашистичка окупација, трагедијата и холокаустот на македонските Евреи, борбата на една мала земја против фашистите, прикажана преку фудбалската игра на ФК“Македонија“ и импресивната биографија на Шпиц се суштината на сценариото за новиот филм на Митревски. Тој веќе една и пол година работи во Америка.

Лилјана Грџо Дамовска-Дневник

Посети:{moshits}