Односот духовен отец и духовно чедо треба да биде духовен и кон тоа треба да ги носиме нашите односи и разговори. Нешто што најмногу може да го нажалости или повреди духовниот отец е непослушанието на духовното чедо, а нешто што најмногу може да го израдува е послушанието. Не треба од духовниот отец да се плашиме како од деспот, но не треба да имаме ниту премногу слободен одност кон него. Тоа е како кога имаме однос кон една икона. Бидејќи духовниот отец е икона на Христос, така и ние треба да се однесуваме кон него. Кога ќе застанете пред иконата, нема да и зборуваме секакви нешта и да барате некои барања кои се неразумни, или да прашувате некои прашања кои се надвор од контекст, туку едноставно, го љубите светителот на иконата и имате љубов и стравопочит кон него.
Многу убава споредба е тоа дека духовниот отец го споредуваме како икона Христова, кога ќе застанеме пред неа, не сакаме да се покажеме и да и угодиме физички, како особено жените кога ќе почнат со дарови да ги мачкат иконите или да стават поголема пара, ќе палат најголеми свеќи и сл. со тоа не можат да Го поткупат Господ, така и кон духовниот отец. Не треба да се обидуваме да му се умилкуваме, свесно или несвесно да го поткупуваме со нашиот однос кон него, особено со тоа кој поубав подарок ќе му го даде, колку поубаво јадење ќе му направиме, колку поубави зборови ќе кажеме за него и сл. Тоа духовниот отец ни најмалку не го радува. Во тој однос духовниот отец го радува начинот или целта со која го посветувате тоа нешто. Состојбата на вашето срце и на вашиот ум. Според тој однос се пропишуваат сите останати правила и односи во релацијата духовен отец и духовно чедо. Духовни плодови произведени или родени од личносен однос, пред се кон Бога, а потоа и кон него, е она што го радува духовниот отец.
Треба да освестиме дека духовниот отец и духовното чедо пред се` се луѓе и во тие односи секако ќе биде застапен и човечкиот фактор. Не треба да го идолатризираме или прогласуваме за светител, зашто и тој е само човек. За здрав духовен раст е потребно да го освестиме ова сознание и да знаеме дека најважен е нашиот однос кон него. Духовниот отец подеднакво сите ги сака и сите треба да ги носи кон Господ, а другото, се’ е споредно. Духовниот Отец најмногу е сакан од оној кој најмногу го извршува неговото слово, од оној кој е најотворен за него. Не од оној што најмногу вели дека го сака, а постојано се затвара за него, бара внимание, се срди ако не му се даде „потребното“ внимание и не е така како што тој мисли дека треба да е, за се треба да му се објаснува… Најлошо е кога духовното чедо ќе почне да го советува духовниот отец, ќе почне да се сомнева во него, да го суди и едноставно да му откаже послушност. Таквиот само му создава мачнотии на својот духовен Отец и таквиот само заради љубовта и смирението на духовниот отец опстојува. Тоа исто е како комуникацијата меѓу главата и раката. Кога главата ќе и рече на раката да земе нешто, раката веднаш тоа го прави и не чувствува тешкотија. Но, кога раката е повредена, тогаш е тешкото.
Исто така големи маки на духовниот отец му задавате кога имате нерасчистени односи меѓу вас. Пример, треба да цртаме икона. А е најдобар да ги нанесе основните бои на иконата, а Б е подобар да ги потенцира боите. Ако духовниот отец сака да направи најубава икона, ќе треба да ги искористи способноста на двајцата. Ако црта само А, нема да биде толку убава ако не црта и Б но бидејќи на Б и е проблематична првата фаза, и на него нема да биде исто убава иконата ако црта без А. Но, бидејќи тие не соработуваат меѓу себе, тогаш рацете на духовниот отец му се врзани. Тој иако ги има нив, исто како и да ги нема и полошо дури. Знаеш дека имаш, а сепак немаш. Многу мачна ситуација. Кажете ми дали на тој начин Го славите Бога или го жалостите? Го сакате духовниот отец или не? Јас ќе речам не, затоа што делата ваши го покажуваат тоа. Тоа е најмачното за духовниот отец и најнеблагодарното нешто од духовните чеда кон отецот.
Не треба само на исповед да дојдете и да кажете дека нешто сте згрешиле и повеќе да зборувате за другите отколку за себе, туку да се има релација, однос, динамика со духовниот отец. Кога ќе се има чисти личносни односи, тогаш се подобрува духовното чедо. Тоа расте, а духовниот отец уште повеќе се радува и напредува во духовниот живот.
Извор: манастир на св.Прохор Пчински, Донибрук
The relationship between the spiritual father and the spiritual child should be of spiritual nature and all our relations and conversations are supposed to be focused on spiritual matters. What may annoy or hurt the spiritual father most is disobedience, and what delights him most is obedience. We are not supposed to be afraid of our spiritual father as if he were some despot, but we are also not advised to have a too loose relation to him. Instead, it should be much like the relation we have towards an icon as the spiritual father himself is an icon of Christ. We should treat him in an appropriate way. When you stand before an icon, you certainly do not speak nonsense and have unreasonable requirements, or questions out of the context, but simply you love the saint on the icon and you have awe towards him/her.
This comparison is a very good one. When we stand before an icon of Christ, we do not wish to boast or present ourselves in the best light, or to please it in a physical manner, unlike some women smudging the icons and trying to wipe the icon with a valuable banknote, or light the biggest of candles. This is not a way to please neither our Lord, nor our spiritual father. There is no need to try and pamper him, and to corrupt our relationship whether consciously or unconsciously, by a present, a dish, a word etc. This is not what pleases or delights the spiritual father. It is the way or the aim of our relation that may delight him. In other words the state of your heart and mind. It is according to this attitude in the relationship between the spiritual father and the spiritual child that all the necessary rules are prescribed. Spiritual gifts that have come as a result of this personal relationship, above all towards God, and then towards the spiritual father himself, is the thing that pleases the spiritual father.
We need to be aware first of all that both the spiritual father and the spiritual child are people and it is reasonable enough that the human factor will sometimes pervade. We shouldn’t idealise him or proclaim him a saint, as he is a human after all. For a healthy spiritual growth it is necessary that we become conscious of this and to be aware that what matters most is our relationship towards him. The spiritual father loves everyone equally and he is the one who is supposed to bring everyone to God, everything else is of no greater importance. The spiritual father is loved the most by the one who accomplishes his words, the one who is the most open to him. Not by those who constantly say they love him, and are always closed, seek attention, and get angry if not given “the necessary” portion, and always need long and meaningless explanations… The worst situation is when the spiritual child sarts giving advice to the spiritual father, and starts to doubt in him, judges him and simply rejects obedience. Thus he only makes it worse and only because of the love and the humility of the spiritual father he is able to survive. This is very much like the communication between the head and the hand. When the head instructs the hand to take something, the hand does it immediately and feels no difficulty. But when the hand is hurt, ill, wounded, it makes things complicated.
Other tribulations the spiritual father experiences when there are unclean relations among the spiritual children. For example, we need to paint an icon. A is the best in setting the basic colours, while B is better to highlight the colours. If the spiritual father wants to make a good icon, he will need to take in consideration the abilities of both A and B. If only A draws, the icon will no be so good, and vice versa: if only B draws, the icon will also not be as good as it could be, as the first phase is difficult for B. But they refuse to cooperate and then the spiritual father has his tied. Although he has such apt painters, it is as if they didn’t exist. A very tough situation indeed. Tell me is this a way to please or to sadden God? Do you love your spiritual father or not? I will say that don’t, because your deeds show the way it is. This is very tough for the spiritual father and very ungrateful act from the spiritual children.
It is not important only to come and confess that you have wronged and then talk more about the others than yourselves. It is much more important to have a relation, some dynamic aspect in the relationship to the spiritual father. When there are clear relations, then the spiritual child gets better and grows, while the spiritual father rejoices even more and grows in his spiritual life.