Покрај сеуште присатните политичките несогласувања, и денес Солун масовно се доживува како трговски центар близок до нашата земја. Гледано од друг агол, нам соседниот Солун секако ни зрачи со благодат која потекнува уште од Апостолско време!
Но како човек може во сето ова да се увери ако не од личен искуство? Не како обичен турист, не заради работа или обврски, туку како вистински поклоник!
Ако никако поинаку, визната пречка може лесно да се надмине, доколку се искористат редовните автобуски шопинг тури во Солун. Тие траат еден ден, и нивните цени се сосем пристапни (во нив е вклучена и услугата за виза) со цел агенциите да ги мотивираат туристите, во овие кризни меѓусоседски периоди. Комерцијалните шопинг тури во основа се наменети за посета на познатите шопинг центри и улици со брендирани продавници, но тоа човек не треба да го спречува за да ја искористи оваа лесно достапна шанса на вистинско поклоништво.
Автобусот ги остава патниците на почеток на улицата “Виа Игнација”. Движејки се пеш или по неа, или по нејзината паралелна “ Цимиски ” улица, во правец на храмот Св. Софија, најпрвин човек може лесно да налета на еден помал храм, скриен меѓу поновите Солунски градби. Храмот навидум камуфлиран и помалку значаен “ ги чува ” моштите на Св. Теодора Солунска, и Св. Давид. Тие се сместени во простории од лево и десно на самиот влез во храмот.
Светите мошти се поставени во сребрени кивоти со живописен рељеф, а на зидовите од просториите се представени самите светители. Пријатно му е на срцето кога човек непланирано по пат кон едни Светии ке наиде и на повеќе. Сето тоа укрепува и дава сила за понатаму во жешките Солунски денови. Во дворот на истиот храм, има фонтана со света вода, достапна за секого. Исполнет со благодат човек од оваа точка знае дека е на вистинскиот пат за да продолжи понатаму пеш низ Солун.
Недалеку од таму во истата насока, се доаѓа до храмот Св.Софија. Се работи за по голем и по древен храм, но нема да ја користиме шансата во овој текст за да пишуваме историски осврт. Значајно е да се каже дека внатре во тој велелепен храм исто така се чуваат моштите на Василиј Епископ Солунски. До просторијата каде што се положени светите мошти е поставена маса. На неа има листови, каде што човек може да ги запише имињата на блиските и оние за кој се моли, за да бидат спомнати и во молитвите подоцна на Литургииите. Околу храмот има неколку книжари кој се специјализирани за теолошка и духовна литература, но во нив можат да се најдат најразлични црковни треби и други ретки нешта, како литургиска музика така и икони, темјан и др.
Десно од Св.Софија, кога човек ке ја пресече улицата “ Цимиски” доаѓа до улицата “ Митрополис” (дир.прев.) каде што се наоѓа главната цел на ова патување а тоа е овој пат храмот посветен на Григориј Палама, чии што мошти лежат внатре. Тие се исто така поставени во просторија од левата страна веднаш по самиот влез во храмот внатре. Просторијата зрачи со неописива благодат. Моштите на Светителот се гледаат низ малото отворче на сребрениот кивот, украсен со рељеф, на кој покрај другото е представена и Света Гора, и Ватопед. На кивотот е поставена митрата на Светителот кој воедно 13 години бил Епископ Солунски.
Целата просторија е украсена со фрески кој го представуваат житието на Светителот, неговите дела, и одредени личности (многумина и монаси) кој биле дел од неговото житие. Таму Англискиот јазик не се зборува често, а и по неколку посети до сега немам видено стучно лице кое би можело да ги информира туристите и поклониците околу овој значаен храм и Светител. Можеби и постои, но јас не сум сретнал? Предходните самостојни припреми околу житието и значењето на овој голем Светител, како и другите во овој град, сметам дека се повеке од полезни. Ниту фотографиите не можат да ја доловат благодатта која се чуствува во целиот храм посветен на Св. Григориј Палама. Само личното искуство е клуч за тоа чуство. Наоколу во храмот покрај другите работи, впечаток оставаат сцените на фреските каде што Св. Григориј Палама е представен на брегот на Света Гора, во позадина се гледа манастирот а во раката држи хартија, што всушност е Тријада, едно од пишаните дела со кое јасно го одбрани исихазмот, вистината и православието, и постави цврста основа во повеќе домени кој и денес се непроменети.
За Св. Григориј Палама, неговата големина и значај може навистина многу да се пишува и сето тоа рамките на овој текст не го дозволуваат. За оваа цел ке ја искористам кратката верзија на неговото житие превземена од сајтот на МПЦ :
Свети Григориј Палама, архиепископ Солунски 27/11/2008
Татко му на Григориј беше висок чиновник на дворецот на царот Андроник II Палеолог. Откако надарениот Григориј ги изучи светските науки не сакаше да се зафати со служба на дворецот, но замина на Света Гора и се замонаши. Се подвизуваше во Ватопед и во Лаврата. Водеше борба со еретикот Варлам и најпосле го победи. Беше посветен за митрополит Солунски во 1347 година. Се прослави и како подвижник и како богослов, и како јерарх и како чудотворец. Му се јавуваа наизменично: Пресвета Богородица, Св. Јован Богослов, Св. Димитриј, Св. Антониј Велики, Св. Јован Златоуст, ангелите Божји. Со солунската Црква управуваше тринаесет години, од кои една година беше во ропство кај Сарацените во Азија. Се упокои мирно во 1360 година. Моштите му почиваат во Солун, во прекрасната црква што му е посветена.
Времето во Солун бргу проаѓа, кога има толку многу места да се посетат за толку кратко време, и доколку човек е физички исцрпен, а решен е од оваа точка понатака да го посети и храмот посветен на Св. великомаченик Димитриј, предлагам да најми такси превоз или да искористи некој од автобусите на јавниот превоз. Храмот на Св. Димитриј се наоѓа на повисок дел во градот, и доколку се посетуваат местата по овој редослед пеш не е толку лесно да се пристигне до следната дестинација. И јас заради недостиг на време посетата овој пат ја одложив до храмот каде што лежат мироточивите мошти на Св. великомаченик Димитриј. За крај повторно ке го искоритам неговото житие превземено од сајтот на МПЦ:
Светиот великомаченик Димитриј 08/11/2008
Овој славен и чудотворен светител се роди во градот Солун од благородни и благочестиви родители. Измолен од Бога од бездетни родители Димитриј беше син единец, заради што беше воспитан и однегуван со големо внимание. Татко му беше војвода солунски, па кога умре татко му го поставија Димитриј за војвода наместо неговиот татко. Кога го постави за војвода, христоборниот цар Максимијан особено му препорача да ги гони и истребува христијаните што беа во Солун. Но Димитриј не само што не го послуша царот туку напротив, јавно Го исповедаше и Го проповедаше Христа во градот Солун. Кога слушна за тоа царот Максимијан многу се огорчи на него, па еднаш враќајќи се од војна, царот сврати во Солун посебно за да ја испита оваа работа. Го повика, значи, војводата Димитриј и го испитуваше за верата. Димитриј јавно пред царот призна дека е христијанин и го изобличи идолопоклонството на Максимијан. Разјарен, царот го фрли Димитриј во затвор. Знаејќи што го чека, Димитриј му го врачи сиот свој имот на својот верен ученик Луп за да го раздаде на сиромасите и отиде во затворот весел, зашто му претстоеше страдање за Господа. Во затворот му се јави ангел Божји и му рече: „Мир на тебе, страдалецу Христов. Биди храбар!“ По неколку дена царот испрати војници во затворот за да го убијат Димитриј. Војниците го најдоа Божјиот Светител на молитва и го избодија со копја. Неговото тело тајно го зедоа христијаните и чесно го погребаа. Од телото на Христовиот страдалник потече исцелително миро, со коешто мнозина болни се излечија. Наскоро над моштите беше подигната малечка црква. Еден илирски војник, Леонтиј, беше болен од неизлечлива болест. Им притекна на моштите на Св. Димитриј со молитва и стана наполно здрав. Од благодарност му подигна на Св. Димитриј црква многу поголема од старата. Светителот му се јави двапати. Кога царот Јулијан сакаше да ги пренесе моштите од Солун во Цариград, од гробот скокнаа пламени искри и се чу глас: „Застанете и не гибајте!“ И така моштите на Св. Димитриј останаа засекогаш во Солун. Како заштитник на Солун Св. Димитриј се јавуваше многупати и многупати го спаси Солун од големи неволји. Неговите чуда се навистина безбројни. Русите го сметаат и за покровител на Сибир, којшто го освоија и го присоединија кон Русија во 1581 година.
По сето ова, Соулн очигледно е голема духовна ризница, и покрај тоа што денес однадвор гледано се работи за модерен трговски град со неколку милиони жители. Искуството од ова поклонение е незаменливо. Човек по некое време почнува да помислува дека и во другите храмови на кој ќе наиде во Солун, (а ги има многу повеќе одколку што јас ги набројав), внатре лежат свети мошти, и тоа е сосем возжоно во многу случаи.
Но невозможмо е да се смета Солун само како обичен град погоден за шопинг сензација.
Недалеку од нас, во Солун, се доживуваат и духовни искусва!
Подготви: Љ.П.
Посети: {moshits}