Од аголниот камен на чудата Христови секогаш се прекршувала човечката вера и човечкото неверие. Уште од чудото на Неговото зачнување, па сé до чудото на Неговото вознесение. Отсекогаш, па и денес. Спасителот, во своето бескрајно смирение, се утешуваше: “Те прославувам, Оче, Господи на небото и на земјата, оти си го сокрил ова од мудрите и разумните, а си го открил на простите. Така е, оти таква беше волјата Твоја!” Слепородениот, пак, чувствувајќи ја благодатта од чудото со восхит говореше, разобличувајќи го неверието на Јудејците: “Откако е веков, не се чуло некој да отворил очи на слепороден”.
Верата, верата во чудата е знаење кое ги надминува сите човечки умувања. Она што според разумот е апсурдно и неприфатливо, за смиреното послушание во верата е извор на безгранична мудрост. Чудото на исцелувањето на слепородениот ја има токму таа поента. Тоа не е просто лекување на една човечка слабост. Да беше така, ќе беше оправдана забелешката на учениците кои управувајќи се според човечката логика Го запрашаа Учителот по чија вина се случило тоа: „Рави, кој згрешил? – тој или родителите негови, та се родил слеп?” Исус им одговори: “Ни тој, ниту родителите негови згрешиле, туку за да се јават делата Божји врз него. Јас треба да ги вршам делата на Оној што Ме прати додека е уште ден; оти настапува ноќ, кога не ќе може никој да работи. Дури сум во светот, Јас сум Светлина на светот.” Човечката логика често се заплеткува во истата клопка, расудувајќи наивно и површно за вината и причината на сите појави и собитија во нашиот живот. Кој е виновен? Кој згрешил? Кого треба да го осудиме заради ова или она? Но, животот е покомплексен и повозвишен од ваквата едностраност. Примката на расудувањето, на обвинувањето многу често е причина за сите недоразбирања и падови на човекот. Затоа Господ и нé потсетува: „Со каков суд ќе судиш, со таков ќе ти се суди. Со каква мерка ќе мериш, со таква ќе ти се мери!“ – советувајќи нé да не забораваме дека Тој е единствениот праведен Судија.
Со вообичаената човечка љубопитност апостолите прашуваа за виновникот. Во таа љубопитност можеби има и сочувство, но таа не излегува од границите на нашиот разум. Она што Бог сака да ни го покаже е дека содржината на нашиот живот, нашите страданија и нашите радости имаат многу повозвишена, би рекле невидлива причина. Неа отците ја нарекуваат Апокалиптички принцип или есхатолошки принцип. Со други зборови: она што се случува е многу повеќе од она што се гледа дека се случува. Да си спомнеме само на повеста за многустрадалниот Јов. Иако и оваа повест и чудото со кое таа е крунисана, исцелувањето на слепородениот и неговото сведочење пред Јудејците е подеднакво добар пример. Животот е многу повеќе од она што се случува пред нашите очи. Затоа треба да се научиме да гледаме не со очите, туку со верата. Нашата логика да не се ограничува на сетилата, туку да тежнее постојано да бдее над нашите постапки и размислувања од перспективата на вечноста. За приземното умување таа е секогаш противречна. Нашиот Господ и Спасител Исус Христос вака го формулира овој парадокс од перспективата на својата спасителна мисија: „За суд дојдов Јас во овој свет, за да прогледаат слепите, а оние што гледаат, да станат слепи“.
За овој надисториски пресврт Бог подготви сé уште многу пред раѓањето на слепородениот. Силоам постоеше со векови и векови пред овие евангелски настани. Уште пред Вавилонското ропство. За овој извор на исцеление наоѓаме спомен и во третата глава од книгата на масоретот Неемија (3,15), при обновувањето на Ерусалим по Вавилонското ропство. Во Книгата на пророк Исаија, Силоам е символ и образец на чистотата на верата на избраниот народ Божји: „овој народ ги занемарува водите на Силоам“, – вели пророкот (Иса. 8, 6). Тоа ни дава можност за Силоам да размислуваме не само како географско место на кое се случи исцелувањето на слепородениот. Силоам е метафора на нашето послушание и истрајност во извршувањето на Божјите заповеди.
Во етимолошка смисла Силоам значи “пратен”. Испратен. Тоа значење оваа чешма ја имаше уште пред Господ да го испрати слепородениот со калта наочите да се измие и да прогледа. Мнозина црпеа од чешмата. Мнозина се миеја на неа со столетија. Но чудото што се случи немаше директна врска ниту со квалитетот на водата, ни со формата на чешмата, а ниту со историското време на постоењето на овој животен извор за жителите на Ерусалим.
Силоам во историјата на обновениот Завет со Бога е праобраз на Светата тајна крштение, но и праобраз на Светата тајна покајание. Бог нé испраќа во водите силоамски за да го измиеме нашето духовно слепило. Силоам е духовниот Ерусалим. Силоам е Црквата Божја. Затоа треба да ѝ пристапиме со послушанието на слепородениот. Со свеста дека сме слепородени заради последиците на прародителскиот грев. Со покајание. Мнозина притекнуваат во храмот Божји од различни побуди. Како што и мнозина ја ползуваа водата од Силоам. Но не сите тоа го правеа, ниту го прават, со послушанието на слепородениот, кој беше испратен од Христа. Не сите се поттикнати од безграничната Божја љубов. Љубов која е суштина на послушанието.
Затоа и таа чешма, тој воден извор, што беше создаден многу пред да се роди овој слеп човек се нарекуваше Силоам, се нарекуваше чешма на Испратениот. На тој начин Бог сака да ни покаже дека сето наше спасение, сета грижа за нас, беше промислена и подготвена многу пред нашето создавање. Многу пред нашето вистинско прогледување во Бога, пред да го познаеме Бога и неговите чудесни дела. Како и во параболата за добриот лозар, кој што сé беше приготвил на својот имот, така и овде Бог се покажува како вистински Домостроител, Кој уште пред да се родиме, уште пред да поверуваме во Него, веќе подготвил сé за наше спасение. Олеснување за подјармените. Утеха за оскрбените. Лек за болните.
И овој човек, кој што имаше не само голем хендикеп и голема потреба да прогледа, зашто не беше видел светлина од самото свое раѓање, туку и цврста вера, се вгради во божествениот Домострој не според силата на разумот, ниту според силата на традициите и обичаите, туку заради смиреното послушание на Оној, Кој со својата плумка направи кал, му ги помажа очите и го испрати да се измие на Силоам. Зашто некој можеби и ќе забележи дека тој, бидејќи болен, ќе направи сé што е потребно само за да дојде до својата цел, да оздрави. Дека поттикнат само од својата нужда го прави она што му е заповедано. Но неговото поведение и неговото сведоштво пред Јудејците ја открива неговата благочестива побуда. Тој не се плаши да го исповеда Христа, како неговите родители. Не се сомнева како фарисеите, големите познавачи на традициите. Не се колеба како народот: Едни велеа тој е, други – личи на него. Слепородениот, пак, за себе рече: Јас сум! И во самоспознанието на својата слабост, на својата болест, и во благоверното послушание тој ја виде Светлината.
Зашто, конечно, кој е здрав браќа и сестри, кој е сосема здрав, па не му е потребна помошта Божја, не му е потребно Бог да го исцели од слабостите, од болестите, од сето она со што е навјасана човековата природа? Токму затоа вистинскиот лек, најпрвин, е тоа, со смирение да го примиме помажувањето со калта на нашите очи, а тоа е примањето на заветот Божји, на законите Божји, на сето тоа што Бог ни го заповеда за наше спасение, а потоа и кога ќе бидеме испратени до Силоам, а тоа е Црквата, верно и послушно, и храбро, и бескомпромисно, да зачекориме за да го најдеме вистинско исцеление од нашите слабости и гревови. Навистина да прогледаме.
Целиот овој свет и целата историја на човештвото, сé до Христовото доаѓање, наликува на состојбата во којашто се наоѓаше овој човек, којшто од самото свое раѓање беше слеп. Но, како што зборува Евангелското четиво, тоа не беше ниту заради неговите гревови, ниту заради гревовите на неговите родители, туку за да се прослави Бог преку чудесните дела, коишто Тој ги промисли од самото создавање на овој свет. И тоа Тој го направи повторно во саботен ден, тогаш кога според евреите не треба ништо да се работи. Но и Јудејците, многу слично како и луѓето денес, не разбираа што значи работа, а што значи добродетел. Не разликуваа што е човек да се труди за овој свет и што е – да се труди за Царството Небесно. Зошто овој труд којшто го направи Господ, правејќи кал од земјата, помажувајќи ги очите на слепородениот, испраќајќи го во бањата Силоам, всушност не се дела од овој свет и не со дела коишто ја нарушуваат саботата, туку напротив, тоа се добродетели, т.е. дела што спаѓаат во трудот за Царството Небесно. Ревнувањето што секој од нас треба постојано да го практикува, да го живее. Дела со коишто ја исполнуваме ризницата на Небесата, домот и местото каде што ќе престојува нашето срце.
Ако градиме на тој начин, трудејќи се во она што е за Царството Небесно, тогаш си подготвуваме место во Царството Небесно. Ако пак нашиот труд, ако нашата грижа, ако нашите преокупации се врзани само за она што е минливо, за она што е светско и приземно, тогаш Небесната ризница ќе остане празна, а ние ќе бидеме туѓинци за местото на блаженството. Затоа Спасителот и вели: „настапува ноќ и нема да има време кога да се работи“. Токму затоа и добродетелниот труд не треба да се одложува, туку околу него треба постојано да ревнуваме. Нема време за одложување. За жал, еден од најголемите недостатоци, најголемите гревови на нашето време, е тивката апостасија восредеточена во одложување на покајанието, одложување на труд за Царството Небесно, труд за нашето спасение. Амин!
Митрополит Методиј Златанов
Извор: http://pravoslavie.mk.